Tuşba ilçesi Alaköy Mahallesi’ndeki Garibin Zirve’de haziranda kaçak hafriyat yapan bir küme Urartulara ilişkin 2 Escort Çukurambar bin 700 yıllık yapıyı ortaya çıkardı Van Müzesi’ne gelen ihbar üzerine bölge birinci etapta jandarma takımları tarafından müdafaaya alındı Daha sonra da Kültür ve Turizm Vilayet Müdürü Erol Uslu Van Çukurambar escort Müze Müdürü Fatih Arap Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof Dr Mehmet Işıklı ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne bağlı İstanbul Onarım ve Konservasyon Merkez Bölge Çukurambar escort bayan Laboratuvarı’ndan 6 kişilik uzman grup bölgede inceleme başlattı
Ekipler çalışmalarda yerin 6 7 metre derinliğinde farklı uzunluklarda koridorlarla birbirine bağlanmış büyük bir yapı kümesiyle karşılaştı Urartu devrine ilişkin olduğu belirlenen yapının duvarların bir kısmında ise insan ve hayvan figürleri ile çeşitli bezemeler olduğu görüldü Yaklaşık 3 ay kaçak hafriyat yapılan bölgede Kültür ve Turizm Bakanlığı müsaadesiyle Van Müzesi başkanlığında ve Prof Dr Işıklı’nın bilimsel danışmanlığında kurtarma kazısına başlandı Yaklaşık 2 ay bölgede çalışma yapan Işıklı ve grubu bu yıl ki çalışmaları sonlandırdı
‘ÇOK BÜYÜK HEYECANA KAPILDIK’
Çalışmalarla ilgili bilgi veren Prof Dr Işıklı Kaçak hafriyat sonrası gelip gördüğümüzde güney zirvenin yamacından 16 metrelik bir tünel açılmış ve orda kaçak hafriyatlar sırasında Urartu kültüründe varlığından haberdar olduğumuz lakin arkeolojik olarak elimize geçmeyen bir buluntu kümesiyle karşılaştık Bunlar duvar fotoğrafları Biliyorsunuz duvar fotoğrafları çok nazik ve güç korunan buluntu kümesi Ne yazık ki günümüze kadar güzel bir biçimde gelmiyor Birkaç örneği var Erzincan Altıntepe’de birkaç modül bulabildik Bir de Urartu ülkesinin sonları içerisinde kalan Ermenistan’da bir kentte de bu biçimde duvar fotoğrafları ele geçti Lakin onların Urartu’dan sonra da olabileceği tartışılıyor Bu fotoğraflar modüller halinde ele geçti ancak burada kaçak hafriyat sırasında ortaya çıkan fotoğrafları gördüğümüzde çok büyük heyecana kapıldık Zira sahiden inanılmaz hoşlukta çok yeterli korunmuş duvarlarda olduğu üzere duran resimler bizi karşıladı dedi
‘HAVAYLA TEMASINI KESTİK’
Garibin Zirve’ye 3 kilometre uzaklıktaki Urartuların son kalesi Ayanis’te 35 yıldır hafriyat çalışmaları yürüttüklerini kalenin Urartu’dan günümüze kalmış ve çok uygun korunmuş kalelerden bir tanesi olduğunu belirten Prof Dr Işıklı mimarisinin de çok ihtişamlı olduğunu aktardı Tıpkı ihtişamı duvarlardaki fotoğraflarda göremediklerini lisana getiren Prof Dr Işıklı kelamlarına şöyle devam etti
Ama Garibin Zirve’de büyük bir talih ve çok düzgün korunmuş Buluntu kümesi olan ihtişamlı bir mimarinin bir modülü olan duvar fotoğraflarını görünce bölgeyi nasıl koruyacağız ve kültür varlığı olarak hem bölge hem dünya hem de ülke kültür turizmine nasıl kazandırabiliriz diye düşündük Uzmanlardan görüş aldık Bakanlığımız bu bahiste bize dayanak sağladı Ve çabucak İstanbul’daki bölge laboratuvarından ortalarında duvar fotoğraf uzmanları kimyager restoratörlerin de bulunduğu 6 kişilik uzman bir takım geldi Bir hafta burada çalıştılar Ve dar tünelden girerek duvar fotoğrafları üzerinde incelemeler yaptılar Bize bir rapor hazırladılar ve bu rapor doğrultusunda hafriyat stratejimizi geliştirdik Tünelin çabucak ağzına bir müdafaa hedefli süreksiz bir yapı inşa etmek zorunda kaldık Zira oranın havayla temasını kesmemiz çok değerliymiş Havayla temasını kestik lakin orada hiçbir hafriyat yapmadık Zira oranın hafriyatın başlaması için çok uygun korunaklı bir üst yapıya gereksinimimiz var Ondan sonra kazıyı sürdüreceğiz
‘HAYATA GEÇERSE BÖLGENİN EN KIYMETLİ TURİZM DESTİNASYONU OLACAK’
Tepenin kalan kısımlarında mimariyi bulmaya yönelik hafriyatları yürüttüklerini anlatan Prof Dr Işıklı Biz onun dışında zirvenin kalan kısımlarında nasıl bir yapı kümesiyle karşı karşıyayız Ne bulacağız burada Ne çıkacak karşımıza Onu anlamak için 16 açmada mimariyi bulmaya yönelik hafriyatları sürdürdük O alanı şu an muhafaza altına aldık Oraya kapsamlı bir proje geliştirdikten sonra yapabileceğiz Zira orası şayet istediğimiz halde gündeme geçirilirse bu bölgedeki en kıymetli turizm destinasyonu olacak Batıda bu biçimde bir sürü kent var İtalya’da Pompei Efes’te yamaç meskenleri orada biliyorsunuz duvar fotoğrafları çok uygun korundu Çok özel bir müdafaa alanlarının içerisinde ve fevkalade bir turist çekiyor Biz de tahminen de doğuda Van’da bu halde bir tabiat fotoğraflarıyla korunmuş buranın Pompei’sini Efes yamaç konutlarını hayata geçirebiliriz Zira içeride bizi nasıl bir fotoğraf yahut duvar fotoğraflarını beklediğini nasıl bir mimarın beklediğini bilmiyoruz diye konuştu
‘BU KADAR YETERLİ KORUNMUŞUNU DAHA EVVEL GÖRMEMİŞTİK’
Urartu arkeolojisine ilişkin birçok araştırma ve çalışma yürüttüğünü belirten Prof Dr Işıklı bu türlü bir buluntu kümesinin kendisini çok heyecanlandırdığını söyleyerek şu tabirleri kullandı
Beni çok heyecanlandırdı Bütün arkeoloji topluluğunu ülkedeki arkeologları çok heyecanlandırdı Zira bu kadar âlâ korunmuşunu daha evvel hiçbir yerde görmemiştik Muhtemelen daha evvel kaçak hafriyata maruz kalmamış olması diye düşünüyoruz lakin ne yazık ki tekrar bir kaçak hafriyat sonucu gündeme geldi Tabi kaçak hafriyatta yapılara ve kısmen duvar fotoğraflarına de ziyan verilmiş kısmen Açılır açılmaz restoratörler bozulma sürecinin başladığını söylediler bize Bozulma süreci gündeme gelince alışılmış ki ister istemez etkilendi Hafriyat alanında çok âlâ korunmuş kerpiç mimari ve bu kerpiç mimarinin içerisinde kümeler halinde Urartu’nun kırmızı astarlı seramikleri çıktı Bunlardan bir küme çanak çömlek ele geçti Bunları restoratörlerimiz üzerinde çalıştı ve tekrar bütünlediler Müzemize teslim edeceğiz O biçimde güçlü eserler ele geçti Mimariye daha çok enteresan bulgularımız var Merdivenler bulduk Onun dışında bazalttan yapılmış temeller bulduk Natürel bunlar şimdi büyük bir yapbozun küçük modülleri Hepsini anlayabilmek ve yorumlayabilmek için geniş bir alanda çalışmamız lazım
Van Müze Müdürü Fatih Arap kaçak hafriyat sonrası temmuz ayında Müze Müdürlüğü’nün başkanlığında kurtarma hafriyatı başlattıklarını söz etti Hafriyat çalışmalarını bu yıl tamamladıklarını belirten Arap Üzerini kapatacağız Önümüzdeki yıl tekrardan birebir noktada bıraktığımız yerde hafriyata devam edeceğiz Bu alanın ortaya çıkarılmasından sonra turizme kazandırılması için çalışmalar başlatılacaktır dedi
