Aydın Hasan – Ankara / 2017 yılında Türkiye’nin öncülüğünde BM Genel Kurulu’nda Kudüs ile ilgili alınan karar da, emsal özelliği nedeniyle üzerinde durulan formüller içinde yer alıyor. 2017’de periyodun ABD Lideri Donald Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başşehri olarak tanımasına reaksiyon olarak Türkiye ve Yemen tarafından BM Genel Kurulu’na sunulan teklif dokuza karşı 128 oyla kabul edilmiş, Trump, “evet” diyecek ülkeleri mali yardımları kesmekle tehdit etmişti.
Emekli Büyükelçi Uluç Özülker, “Kudüs kararı, 2017’de Türkiye’nin inisiyatifi ile alındı. Türkiye, o vakit başardı. Bu sefer niçin başarmasın?” dedi.
Türkiye, son yıllarda Kıbrıs siyasetinde esaslı değişikliğe gitti. KKTC’nin milletlerarası toplum tarafından tanınmasına yönelik stratejinin çerçevesi, temmuz ayında Ulusal Güvenlik Kurulu’nun olağan toplantısında çizildi. MGK’nın temmuz bildirisinde, “KKTC’nin hâkim eşitlik ve eşit milletlerarası statü temelinde iki devletli tahlil vizyonuna güçlü takviye beyan edilmiştir” denildi. Erdoğan’ın BM Genel Kurulu’ndaki konuşmasında yaptığı davet da, MGK’nın Eylül ayı toplantısından sonra yinelendi. MGK eylül bildirisinde, “Türkiye’nin, Kıbrıs Türklerinin haklarının savunulması için yürüttüğü çok boyutlu faaliyetlerini kararlılıkla sürdüreceği vurgulanarak tüm ülkeler KKTC’nin bağımsızlığını tanımaya davet edilmiştir” sözleri kullanıldı.
‘NİYE BAŞARMASIN?’
Emekli Büyükelçi Uluç Özülker, Milliyet’e şu değerlendirmede bulundu:
“BM Şartı’na nazaran; karar alma yetkisi Güvenlik Konseyi’ne bırakılmış durumda. Ayrıyeten 5 daimi üyenin her birinin veto yetkisi var. BM Genel Kurulu’ndan karar alsanız bile icraat gerektiren kararlar, BM Güvenlik Konseyi’nden de geçmesini gerektirir. Lakin mevzuyu öbür taraftan de ele almak mümkün. BM Genel Şurası kararları, Güvenlik Konseyi’nden geçemese bile manevi istikametten baskı oluşturur. 2017’deki Kudüs kararı bu bahiste emsal kararlardan biridir. KKTC’nin tanınmasında en büyük dertlerimizden biri, 1964 yılında alınmış olan BM GK kararı. Bizim bu BM GK kararını değiştirmemiz gerekir. Garantör ülke olan ve o periyotta bu kararı kaleme alan İngiltere bugün buna müsaade verir mi? ABD de bu karara ‘evet’ demez. BM Güvenlik Kurulu vetosunu aşmak mümkün değil. O vakit geriye manevi baskı oluşturmak kalıyor. KKTC’nin haksızlığa uğradığını, mevcut durumunu ortaya koyarak bütün dünyaya net bir biçimde anlattıktan sonra BM Genel Kurulu’ndan bir karar çıkartabilirsiniz. Bu karar bağlayıcı olmaz. Fakat ruhsal tesiri olur. Manevi baskı oluşturur. Şayet Kudüs kararında olduğu üzere kabul için 128 üzere önemli bir oy çıkarırsanız o vakit pek çok ülke ‘KKTC’yi tanısak bir dert olmaz’ diye düşünmeye başlayabilir… BM Genel Kurulu’ndan çıkan bir karar, taslak karar bile olsa ABD’ye karşı kimi ülkeleri cesaretlendirebilecektir. Lakin evvel BM Genel Sekreteri’ne sıkıntımızı anlatmamız gerekiyor. Kudüs kararı, 2017’de Türkiye’nin inisiyatifi ile alındı. Türkiye, o vakit başardı. Bu sefer niçin başarmasın?”
TRUMP’IN HÜSRANI
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın evvelki akşam katıldığı CNN Türk-Kanal D ortak yayınında KKTC’nin tanınmasına ait yaptığı açıklama Türkiye’nin son 10 yılda BM Genel Kurulu’na taşınmasında öncülük ettiği iki kararı akla getirdi. Trump’ın 2017’de İsrail’in başşehri olarak Kudüs’ü tanıma kararına reaksiyon olarak BM Genel Kurulu’na Türkiye ve Yemen’in talebiyle sunulan karar tasarısı oylamaya katılan ülkelerin 128’inin lehteki oyuyla kabul edilmişti. Böylelikle ABD’nin Kudüs’ü İsrail’in başşehri olarak tanıdığı karar reddedilmişti. Kasım 2012’de ise BM Genel Kurulu’nda yapılan oylama ile Filistin, BM’de üye olmayan gözlemci devlet statüsü kazanmıştı. Bu kararın alınmasında da Türkiye öncü bir rol üstlenmişti. BM Genel Kurulu’nda yapılan oylamada, Filistin’in talebi için 138 ülke “evet”, 9 ülke “hayır” oyu kullanmış 41 ülke de çekimser kalmıştı.
