Kilo fazlası olanların diyet yaparken en çok zorlandıkları hususların başında iştahın denetim edilmesi geliyor. Bilhassa kilo verme sürecine girildikten bir mühlet sonra gelen daima yeme isteği ile birlikte kilo denetiminin giderek zorlaştığını söyleyen Uzm. Dyt. Buket Ertaş Sefer, bu durumun ortaya çıkmasına hormonlardaki değişimin neden olduğunu anlattı. Bilhassa fazla kilo alımı sonrasında oluşan leptin direncinin doyma hissini ortadan kaldırdığına dikkat çekti.
Açlık-tokluk hissi kendi irademiz ile ilgili üzere görünse de aslında çoğunlukla hormon istikrarımız ile ilgili bir durum. Yağ dokusu ve bedenin farklı bölgelerinden de salınan Leptin hormonu sayesinde beyin “artık doydun ve yeme” komutunu vererek doygunluk sağlıyor. Münasebetiyle leptin hormonunun aslında sağlıklı beslenme sürecinde son derece bedelli olduğunu söyleyen Dyt. Buket Ertaş Sefer, lakin yağ dokusunun çok olması durumunda, insülin direnci gibisi bir dirence girerek fonksiyonunu yerine getiremez hale geldiğini söyledi.
“DİYETTE YÜKSEK KALORİLİ YEMEKLERİ YEME DÜRTÜSÜ GELİR”
Özellikle kilo vermeye başladıktan bir müddet sonra hem tartıda daha az azalma görülmesi, hem de iştahın artmasındaki nedenin da gelişen bu leptin direnci olduğunu anlatan Dyt. Buket Ertaş Sefer, şunları anlattı: “Vücuttan yağ ile birlikte leptin de azalır ve bu nedenle iştah da artar. Üstelik yalnızca iştah artışı değil, yağlı, yüksek kalorili yiyecekler yemeye yönelik daha da güçlü bir dürtü gelişir. Beynimiz de bedenin leptin düzeylerini olağana döndürmeye çalışır. İşte kilo verme sürecinde asıl bu dürtüyle savaş kazanılırsa genel beden sıhhati için yararlı sonuçlara ulaşmak mümkün olur.”
Leptin direnciyle birlikte bazal metabolizma suratının yavaşladığını anlatan Dyt. Buket. E. Sefer, “Kilo vermeyle birlikte beden açlık hissine kapılır daha fazla yeme hissiyle kendini müdafaaya alır ve elindeki enerjiyi yönetimli kullanabilmek için bazal metabolizma suratını yavaşlatmaya başlar. Münasebetiyle kilo verme sürecinde bir öteki zorluk daha ortaya çıkar.” Diye konuştu.
Dyt. Buket Ertaş Sefer, bedendeki inflamasyon, çok kilo alımıyla birlikte çok ölçüde leptin üretimi ve kan yağlarındaki artışın leptin direncine neden olan ögelerin başında geldiğini söyledi.
“DİYETLERDEKİ YOYO TESİRİNİN DE NEDENİ”
Yağ dokusundan salgılanan Leptin, kilo verirken azalsa da direncin her vakit kırılmış sayılmadığını anlatan Dyt. Buket E. Sefer kelamlarına şöyle devam etti. “Leptin ölçüsü azalsa da direnç devam edebilir. Zayıflarken yağ kaybıyla birlikte leptin kaybının da olması daha fazla açlık hissini ortaya çıkarır ve bu durumla birlikte beden daha fazla yeme eğilimine girer. Diyetlerde kilo verdikten sonra süratlice geri almaya neden olan yo-yo tesirinin mümkün sebebi de budur.”
“KİLO VERME SÜRECİ BİR MANADA HORMONLARLA SAVAŞMAYI GEREKTİYOR”
Kalp hastalığı, hipertansiyon, yüksek kolesterol ve diyabet üzere kronik hastalık riskini düşürmenin yanı sıra kilo vermenin eklemler üzerine binen yükü de azalttığını hatırlatan Dyt. Buket Ertaş Sefer, beden yükünden yalnızca 1 kilo kaybetmenin bile eklemler üzerinde 4 kilo baskıyı azalttığının araştırmalarla da gösterildiğini söyledi. Hasebiyle kilo vermek için hormonlara karşı savaşmak gerekse de sonuçları düşünüldüğünde bu savaşı kazanmanın çok kıymetli kazanımları olacağını unutmamak gerektiğinin altını çizdi.
“KİLO ALDIKÇA DOYMA HİSSİ AZALMAYA BAŞLAR”
Leptinin tam aykırısı çalışan açlık hormonu Ghrelin ise mide boşaldıktan sonra beyne “acıktım” sinyalini verdiğini söyleyen Dyt. Buket Ertaş Sefer, “Obez bireylerde leptin fazlayken ghrelin düşük olur. Bu durum aslında avantaj üzere görünse de kiloyla birlikte hipotalamusun leptine karşı olan ilgisi düştükçedoyma hissi de gelmemeye başlar” diye konuştu.
“SÜREKLİ ORTA ÖĞÜN YAPMAK AÇLIK DÜZENEĞİNİ ETKİN TUTUYOR”
Dyt. Buket E. Sefer, ghrelin hormonu, midenin daima uyarılmasıyla daha fazla salınabildiği için daima orta öğün yaparak ya da atıştırarak açlık sisteminin faal tutulmasının da kilo almaya neden olabildiğine dikkat çekti. Yapılan araştırmaların dışarıdan leptin desteğinin de bir işe yaramadığının ortaya konduğunu söyleyen Dyt. Buket E. Sefer, “Dışarıdan alınan leptin kan beyin bariyerini geçemediği için etkisiz görülüyor” dedi.
LEPTİN DÜZEYİNİ OLAĞAN SEVİYEDE TUTMAK MÜMKÜN MÜ?
Leptin düzeyine yalnızca yiyeceklerle müdahalenin de kâfi olmayabileceğini söyleyen Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi, Uzm. Dyt. Buket E. Sefer, bunun için kimi hayat üslubu değişikliklerine muhtaçlık olduğunu belirtilerek şu bilgileri verdi:
“Yüksek trigliserit düzeyleri de leptin düzeyinin ülkü seviyeye gelmesini maniler. Hasebiyle her bahiste olduğu üzere burada da tertipli antrenman ve yanlışsız beslenme ön plana çıkıyor. Hakikat beslenme olmadan yalnızca harekette bir işe yaramıyor. Bunları ekip oyunu olarak düşünmek gerekir. Tertipli antrenmanla birlikte, sağlıklı yağlar tüketmek, omega 3 almak, lif oranını artırmak, zerzevat ve baklagil tüketimini artırmak, şeker ekli yiyecek ve içeceklerden kaçınmak trigliseritin düşürülmesine yardımcı olarak dolaylı yoldan sağlıklı leptin düzeylerine de katkı sunacaktır.”
Bunun dışında leptin direncinden kurtulmanın yollarıyla ilgili Dyt. Buket Ertaş Sefer şu tekliflerde bulundu: “Öncelikle bozulmuş bağırsak florasını tamir etmek gerekir. Bunun için işlenmiş ve paketli besinlerden uzak durarak, yoğurt, kefir üzere probiyotik kaynaklarından faydalanılmalı. Bunun yanında bilhassa zerzevat, meyve ve baklagillerde yüksek oranda bulunan posadan varlıklı besinlerle beslenmek, kâfi proteini almak ve bilhassa gereksiz karbonhidrat alımını durdurmak gerekli.”
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
