Kırım ile Rusya’yı birbirine bağlayan Kerç Köprüsü’nde yaşanan patlamanın akabinde Ukrayna’daki Rus birliklerinin komuta kademesinde değişiklikler yapıldı ve Ukrayna’nın başşehri Kiev, aylar sonra tekrar Rus füzelerinin amacı haline geldi. Rus ordusu tarafından gerçekleştirilen hücumlarda yaklaşan kış öncesi Kiev altyapısını oluşturan tesisler amaç olurken, füzelerle birlikte kullanılan ve İran tarafından üretilen Şahid-136 kamikaze drone sistemleri ise önemli bir tehdit olarak tanımlanıyor. Ukraynalı yetkililer Kiev’in İran üretimi kamikaze insansız hava araçlarıyla vurulduğunu ve İran’ın bir müddettir Rusya’ya silah tedariği sağladığını belirtiyor. İran, Rusya’ya İHA tedarik ettiğine yönelik tezleri reddederken, Kiev’de çekilen imajları kıymetlendiren uzmanlar da Şahid-136 tipi kamikaze drone sistemlerinin savaşta faal rol oynadığını söylüyor. Savunma ve Denizcilik Araştırmacısı Kozan Selçuk Erkan, kamikaze drone sistemlerinin tüm dünya için büyük bir tehdit olduğuna dikkat çekerek Şahid-136 hakkında çarpıcı ayrıntılar paylaştı.
‘BASİT LAKİN ÇOK ETKİLİ’
Rusya’nın savaş başında kendi imkanlarıyla ürettiği kamikaze drone sistemlerini kullandığını belirten Kozan Selçuk Erkan, son periyotlarda Rusya’nın bu muhtaçlığı İran üzerinden karşıladığını söyledi. Kamikaze drone sistemlerinin kolay sistemler olduğunu lisana getiren Erkan, “Şu anda Ukrayna’da kullanılan kamikaze drone’lar ve dolanan mühimmat iki farklı şey. Kamikaze drone sistemleri bizim telefonlarımızda bulunan GPS (küresel konumlama sistemi) sisteminden bile daha ilkel bir GPS sistemine sahip. İçinde çok kolay elektronik sistemler bulunduran, büyük bir model uçaktan hallice olan ve uzun aralıklar kat eden patlayıcı yüklü hava araçları diyebiliriz” şeklinde konuştu.
“Örnek vermek gerekirse Lentatek tarafından geliştirilen ‘Kargı’ dolanan mühimmat olarak adlandırılabilir” diyen Erkan Şahid-136 ile dolanan mühimmatlar ortasındaki farkı ise şöyle anlattı:
“Çünkü o gayesini buluyor, otonom biçimde uçuyor ve karşısına bir mani çıktığında yükselerek maksadına gitmeye devam ediyor. Şahid-136’da o denli bir durum yok. Yani karşısına ne çıkarsa ona çarpıp patlıyor.”
‘DÜNYA ÜZERİNDE ENGELLEYEBİLECEK SİSTEM YOK’
Kozan Selçuk Erkan’a nazaran hem Ukrayna hava savunmasının hem de dünyada bulunan savunma sistemlerinin Şahid-136 tipi kamikaze drone sistemlerini engelleme eforlarının yetersiz kalacağının altını çizerek, “Rusya seyir füzelerini makul bölgelerden atıyordu. Bu füzelerin rotalarını iddia etmek, füzeleri radarda görmek ve onlara karşı tedbir almak biraz daha kolaydı. Fakat kamikaze drone’lar hem çok küçük hem de nereden atıldıkları belirli değil” dedi.
Şahid-136’ların yerlerinin belirlenmesinin çok sıkıntı olduğunu da tabir eden Erkan, “Bu sistem füzelerin bilakis çok geniş bir alandan atılıyor. Rusya bu silahları hem kendi topraklarından hem Belarus içinden hem de Ukrayna’da işgal ettiği topraklardan atıyor. Yani neredeyse 2 bin kilometrelik bir alandan bahsediyoruz. Bu sistemler lakin gayelerine çok yaklaştığı durumlarda görülmeye başlanıyor” bilgisini paylaştı.
‘İNTERNETTEN SATILAN KESİMLERLE YAPILIYOR’
Kamikaze drone sistemlerine karşı koymak için şu ana kadar bulunmuş uygun maliyetli bir tahlil yok. “Şu anda tüm dünya için tehdit oluşturuyor. Bu biçim sistemlere karşı gelecekte ASELSAN tarafından üretilen Korkut gibisi sistemlerin ön plana çıkacağını düşünüyorum” diyen Kozan Selçuk Erkan şunları da ekledi: “ASELSAN ve TÜBİTAK’ın da üzerinde çalıştığı lazer sistemleri var. Onlar da yakın aralıklarda bu usul silahlara karşı tesirli olabilir.”
Peki bu üslup sistemleri devre dışı bırakmak için elektronik karıştırma yapmak ne kadar tesirli? Bu mevzuyla ilgili Erkan, “Şahid-136 ve gibisi silah sistemleri çok karmaşık elektronik sistemlere sahip değiller. Bir sistem ne kadar ‘aptal’ olursa elektronik karıştırma da o kadar etkisiz kalıyor. ‘Sen uç, yaklaştıktan sonra da düş’ mantığıyla çalışan sistemi bu türlü bir karıştırma yaparak düşürmek maalesef çok güç. Yani şu anda fiziki olarak durdurmaya yönelik metotlar tahlil olabiliyor” açıklamasında bulundu.
Rusya’nın İran’dan aldığı Şahid-136 kamikaze drone sisteminin benzerlerine nazaran epey ucuz olduğunu vurgulayan Kozan Selçuk Erkan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Şu anda en donanımlı versiyonunun bile 20 bin dolar olduğu belirtiliyor. Bu sistemin bu kadar ucuz olmasının sebebi çok kolay. Şahid-136 internetten satın alabileceğiniz eserlerle yapılıyor. İçinde bulunan hiçbir sistem karmaşık değil ve yüksek teknoloji barındırmıyor. Otomobil navigasyonu olarak tabir edilen sistemlerin içindeki GPS mikroçiplerini kullanıyorlar. Amatör bilgisayar olarak tabir edilen bilgisayarların işlemci kartlarını kullanıyorlar. Birebir vakitte çok fazla üretiyorlar. Tüm bunlar sayesinde benzerlerine nazaran çok ucuz bir eser çıkıyor.”
Erkan, Türkiye’de geliştirilen misal sistemlerin kalite ve maliyet olarak daha yüksek düzeyde olduğunu aktararak, “Türkiye’nin geliştirdiği eserler çok daha profesyonel. Örnek vermek gerekirse Lentatek tarafından geliştirilen Kargı’nın ünite maliyetine muhtemelen 80 ila 100 tane Şahid-136 alabilirsiniz” biçiminde konuştu.
Kamikaze drone sistemlerinin seyir füzeleri ile eş paha hale gelmeye başladığını belirten Kozan Selçuk Erkan, “Bu bahiste yakın vakitte eski Savunma Sanayi Müsteşarı yardımcılarından olan Doç. Dr. Sıtkı Egeli ile sohbet ettik. Egeli, seyir füzeleri ile drone sistemlerinin iç içe geçmeye başladığını anlattı. En son Yemen’de Husilerin kamikaze drone’lar ile 2 bin 500 kilometre uzaklıkta bulunan maksada saldırdıklarını gördük. Onların kullandığı sistemler şu anda İran’ın Rusya’ya sattığı sistemlerden çok farklı değil. Yani baktığımızda bu sistemler 2 bin 500 kilometre uçup bir yere düşebiliyorlarsa artık seyir füzesi olmuşlardır. Pervanesi olduğu için ismi füze değil de İHA olmuş denebilir” dedi.
‘BÜYÜK BİR TEHDİT’
Tüm bu özelliklerinin yanı sıra Şahid-136 tipi silah sistemleri birebir vakitte dünya için de çok büyük bir tehdit. Erkan bu durumu şu örnekler üzerinden tanım etti:
“Bugün Ukrayna’da izlediğimiz manzaraların benzerini yarın dünyanın rastgele bir noktasında görmemiz çok mümkün zira bu stil sistemler çok ucuz. Sivil bir kamyonun kasasında bulunan 5-6 sistem arka arda ateşlendikten sonra bu kamyon hiçbir şey olmamış üzere yoluna devam edebiliyor. Sistemler çok küçük ve bunu lakin size yaklaştığı vakit teşhis edebiliyorsunuz. Bunun tespit edilmesi çok ancak çok güç.”
“Çok ucuz ve bu sebeple çok yüksek adetlerle üretilebiliyorlar. Örnek vermek gerekirse şu an Rusya’nın bin adet Şahid-136’yı teslim aldığı, 2 bin 500 tane daha teslim alacağı belirtiliyor. Dünyada bu kadar güdümlü bomba bulunmuyor. Haliyle bu herkes için tehdit oluşturuyor” şeklinde konuşan Kozan Selçuk Erkan’a nazaran Türkiye bu durumdam nasıl etkilenir? “Türkiye bu stil tehditlere çok açık bir noktada” diyen Erkan şöyle devam etti: “Bu üslup silahların terör kümelerinin eline geçmesi yahut onlar tarafından üretilmesi maalesef çok kolay. Yakın gelecekte bu stil bir tehditle karşı karşıya kalma ihtimalimizin çok yüksek olduğunu düşünüyorum.”
Ancak Türkiye’nin bu türlü tehdit karşısında tahlilsiz olmadığını da anlatan Kozan Selçuk Erkan, engelleyici sistemleri tek tek sıralayarak değerli bir ayrıntıya dikkat çekti. Erkan, “Elimizde bu biçim tehditleri engelleme yeteneğine sahip olan Korkut sistemi var. Aynı formda elimizdeki eski çekili uçaksavar topları olan 35 milimetrelik Oerlikon’lar bununla ilgili modernize ediliyor. Doğal bu sistemlerin sayısı şu an için az. Zira muhafazamız gereken alan çok geniş. Ermenistan’dan Suriye’ye kadar ülkemizi bu şekil sistemlere karşı korumak durumundayız. Ortaya o kadar büyük bir alan çıkıyor ki hangi kritik sistemi nereden gelecek akına karşı koruyacağımız tarafında bir bilinmezlik oluşuyor. Yani bu sistemlerden elimizde çok sayıda olması gerekiyor. Tahlilimiz var fakat şu an adet olarak tatmin edici düzeyde değil” ifadelerini kullandı.
