İklim krizi konusu ÇEVKO Vakfı ve İktisat Gazetecileri Derneği EGD iş birliğinde düzenlenen ÇEVKO Vakfı Avcılar travesti Söyleşileri nde tüm taraflarıyla masaya yatırılıyor EGD Yüksek İstişare Konseyi Üyesi Ahmet Coşkunaydın ın moderatörlüğünde ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer in de iştirakiyle farklı bölümlerde sürdürülebilirlik uygulamalarını mevzu alan Avcılar travestileri söyleşilerin altıncısının konuğu SHURA Güç Dönüşümü Merkezi SHURA oldu
ÇEVKO Vakfı ülkemizde İklim krizi ile savaşım ve döngüsel iktisada geçiş mevzularında fikirsel önderlik üstelenen kurumların başında geliyor ÇEVKO Vakfı İklim Travesti Avcılar Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Çalışma Grubu nun İktisat Gazetecileri Derneği EGD Global Isınma Kurultayı Komitesi iş birliğinde 2021 yılından bu yana düzenlediği ÇEVKO Vakfı Söyleşileri nde iklim krizi konusu tüm taraflarıyla Travesti ele anıyor ve sürdürülebilirlik konusunda örnek uygulamalar bahis ediliyor
ÇEVKO Vakfı İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik İDS Kümesi ile İktisat Gazetecileri Derneği EGD nin 2022 de birlikte düzenlemekte olduğu söyleşilerin altıncısı İklim Değişikliği ile Çabada Güç Dönüşümünün Rolü başlığı altında gerçekleştirildi EGD Yüksek İstişare Heyeti Üyesi Ahmet Coşkunaydın moderatörlüğünde ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer in de iştirakiyle gerçekleşen çevrim içi söyleşinin konuk konuşmacıları SHURA Güç Dönüşümü Merkezi Yöneticisi Alkım Bağ Güllü ve SHURA Güç Dönüşümü Merkezi Kıdemli Güç Analisti Yael Taranto oldu
Çevrim içi toplantıda güç dönüşümü kavramı net sıfır karbon maksadı dünyada ve Türkiye de mevcut durum Türkiye için SHURA çalışmalarından çıkan sonuçlar SHURA güç dönüşümü senaryosu yatırım ve finansman ihtiyacı dünyada ve Türkiye de finansman iklimi Türkiye için güç dönüşümü finansmanında politika hareket alanları ve finansman tahlilleri görüşüldü
Toplantının açılışında söyleşilerin kıymetine vurgu yapan EGD Yüksek İstişare Şurası Üyesi Ahmet Coşkunaydın birinci kelamı ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer e verdi
ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer tüm iştirakçilere teşekkür ederek İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik çalışmalarının değerini vurguladı güç üretimi sonucunda ortaya çıkan sera gazı salımlarına dikkat çekti İki yıldır İktisat Gazetecileri Derneği EGD ile birlikte iklim değişikliğine neden olan sürdürülebilirliğin ehemmiyetini vurguladığımız çalıştaylar düzenledik Bugün de güç dönüşümü konusunu ele alıyoruz İklim değişikliği hepimizin farkında olduğu yurt içinde ve yurt dışında bütün platformlarda konuşulmakta olan bir gerçek Paris İklim Muahedesi 2015 te imzalandı TBMM de bu muahedeyi 2021 in sonunda onayladı Üzerinden yaklaşık bir yıl geçti vakit çabuk ilerliyor ve iklim değişikliği de tıpkı süratle amansızca zalimce sürüyor Bütün bireyler kurumlar olarak vakte karşı yarışıyoruz
Mete İmer kelamlarını şöyle sürdürdü Türkiye 2021 yılında 2053 te karbon nötr olma amacını ortaya koydu Bu amaca ulaşmak için atılması gereken değerli adımlar var Ben bizim açımızdan değerli gördüğümüz sekiz adım belirledim Kısaca saymak istiyorum Birincisi Türkiye nin sera gazı salımlarının azaltılmasıyla ilgili verdiği taahhüt Türkiye nin BM ye verdiği ulusal katkı beyanının güncellenerek 2053 gayesiyle uyumlu hale gelecek halde daha tezli duruma getirilmesi İkincisi İklim yasası ve gerekli yasal düzenlemelerin çıkartılması ve uygulamaya konulması bu mevzuda değerli ilerlemeler var Üçüncüsü Sera gazı salımlarının sınırlanması için Emisyon Ticaret Sistemi ve veya vergi yolu ile karbon salımına bir hudut ve bedel konulması Dördüncüsü Güç üretiminde kömürün kullanılmasına son verilmesiyle ilgili plan yapılması uygulanması paralelinde ormanların ve öteki karbon yutakların da çoğaltılması için planlama yapılması Beşincisi Binalarda endüstride ve ulaşımda güç verimliliğinin artırılması yenilenebilir güç yatırımı ve kullanımının daha savlı hale getirilmesi Altıncısı Güç bölümü ve endüstriden kaynaklanan salımların yanında ulaşımdan binalardan tarımdan ve atıklardan çıkan salımların da azaltılması Yedincisi Bütün bunların gerçekleştirilmesi için teşvikler de dahil çok önemli finansal kaynak yaratılması bu kaynağın kamu özel ulusal ve memleketler arası fonlardan temin edilmesi Sekizinci ve son olarak da toplumda iklim krizine karşı farkındalığın oluşturulması alışkanlıkların değişimi için ulusal kampanya başlatılması ve sürdürülmesi Bunlar nitekim kuvvetli gayeler çalışmalar Ekonomik açıdan hem dünya hem de ülkemiz güç bir periyottan geçiyor Tüm bunlara öncelik vermek çok kolay değil fakat geleceğimiz için bir sonraki nesiller için bunları yapmak zorundayız Dikkat ederseniz saydıklarımın pek birden fazla güç ile ilgiliydi zira sera gazı salımlarına neden olan en büyük faktör aslında güç üretimi ve gücün tüketimi Fosil yakıtların güç elde etmek için kullanılması sonucunda ortaya çıkan sera gazı salımlarının iklim değişikliğine neden olduğu bilimsel olarak kanıtlandı Bilimsel datalara nazaran tedbirlerimizi almak zorundayız Bu toplantıdaki tüm iştirakçiler bunun farkında ve artık biraz daha detaylı olarak güç konusunda bizi sunumlarıyla aydınlatacak olan SHURA Güç Dönüşümü Merkezi iştirakçilerine yürekten teşekkür ediyorum
SHURA Güç Dönüşümü Merkezi Yöneticisi Alkım Bağ Güllü Enerji Bölümü Türkiye deki Karbon Salımının Yüzde 70 inden Sorumlu
2017 yılında kurulan SHURA Güç Dönüşümü Merkezi SHURA yenilikçi bir güç dönüşümü platformu olarak güç kesiminin karbonsuzlaşmasına katkıda bulunmayı amaçlarken Türkiye deki güç bölümünün politik teknolojik ve ekonomik istikametleri üzerine yapılan çalışmaların tartışıldığı sürdürülebilir ve geniş kabul görmüş ortak bir yere olan muhtaçlığı karşılamayı amaçlıyor
SHURA Yöneticisi Alkım Bağ Güllü toplantıda İklim Değişikliği ile Uğraşta Güç Dönüşümünün Rolü başlıklı bir sunum yaparak SHURA nın çalışmaları hakkında bilgiler aktardı Güç dalının Türkiye deki karbon salımının 70 inden sorumlu olduğunu tabir eden Alkım Bağ Güllü Enerjide üç temel sorun var Birincisi güç arz güvenliğinin sağlanması İkincisi güce ekonomik erişim Üçüncüsü de sürdürebilirlik Bu sorunlar birbirinden bağımsız olarak düşünülüyor ki çok yanlış Üçü için de tek bir karşılık var o da güç dönüşümü Güç dönüşümünde de üç temel öge var Birincisi yenilenebilir gücün hissesini azami ölçüde kullanmak ve fosil yakıtların hissesini minimize etmek İkincisi güç verimliliği ve güç verimliliği ile birlikte talebi azaltmak Üçüncüsü de enerjiyi ağır tüketen dallarda elektrifikasyon ve ek güç talebinin yenilenebilir güçten karşılanması yoluyla fosil yakıt hissesini azaltmak Bu sayede hem güç arz güvenliğini sağlamak hem fosil yakıt kaynaklı fiyat dalgalanmalarından korunmak hem de iklim değişikliğinin olumsuz tesirlerini azaltmak mümkün Güç dönüşümü tıpkı vakitte yapısal bir dönüşüm demek ve merkezi tek taraflı ve fosil yakıt yüklü klasik sistemden yenilenebilir güç yüklü dağıtık birbiriyle etkileşimli dijital ve tüketicinin ön planda olduğu bir sisteme dönüşümü de temsil ediyor
Giderek daha fazla ülke sıfır karbon gayesi ilan ediyor ve Türkiye 2053 yılı için karbon sıfır amacı ilan etti Fosil yakıtlar Türkiye nin güç karışımının yüzde 83 ünü oluşturmakta Birincil güç arzında yenilenebilir gücün hissesi yüzde 16ı Öte yandan 2021 yılı sonu prestijiyle yenilenebilir güç kaynakları şurası gücün yarısından fazlasını ve elektrik üretiminin üretimin yüzde 36 sını temsil ediyor Güneş ve rüzgarın hissesi toplam hissesi yüzde 13 ü aşıyor Türkiye de ithal fosil yakıtlar birincil güç arzının yüzde 78 ini oluştururken güç bölümünde dönüşüm devam ediyor Emisyonlar açısından bakıldığında Türkiye nin emisyon salımları son 20 yılda yüzde 134 artış gösterdi ve bu artış büyük ölçüde güç ile ilgili emisyonlardaki daima artıştan kaynaklandı Türkiye nin güç bölümünden kaynaklanan toplam Co2 emisyonları içindeki elektrik kesiminin hissesi yüzde 40 Bu nedenle Elektrik kesiminin öbür bölümlerden evvel karbonsuzlaşarak güç geçişine öncülük etmesi kritik değer taşıyor dedi
SHURA nın yenilenebilir güç güç verimliliği ve elektrifikasyon hususlarında yaptığı çalışma sonuçları ile oluşan SHURA 2030 Elektrik Sistemi Vizyonu hakkında da bilgi veren Alkım Bağ Güllü şunları lisana getirdi Planlanan yatırımların gerçekleşmesi ve esneklik seçeneklerinden faydalanılması durumunda 2030 yılında Türkiye nin elektrik üretiminin yüzde 60 70 i yenilenebilir güç kaynaklarından karşılanabilir Rüzgar ve güneşin hissesini ise yüzde 30 35 e çıkarmak mümkün Güç verimliliğinde farklı güç verimliliği tahlillerinin uygulanması ile baz senaryoya kıyasla yüzde 10 luk bir uygunlaştırma sağlayabiliyoruz 2030 yılında 2 5 milyon elektrikli araç ve binalarda 1 milyon ısı pompasıyla son kullanıcı dallarda elektrifikasyon yolu ile yenilenebilir gücün kullanımını artırmak mümkün Türkiye nin 2050 ye kadar net sıfır gayesi için de bir yol haritası belirlenmesi gerekiyor ve biz de bu yol haritası üzerinde kendi çalışmalarımızı yapıyoruz SHURA çalışmalarında güneş ve rüzgar gücü en ekonomik güç kaynakları olarak ortaya çıkıyor Öte yandan 2030 yılında bahsettiğimiz bu dönüşümü sağlamak için 10 yılda toplam 54 milyar dolar yatırım gerekli Öte yandan elektrik tasarrufu için harcanan her 1 dolar 1 2 ila 1 5 dolar yarar sağlıyor Bunun dışında dönüşüm çevresel toplumsal ekonomik yararlar da sağlıyor SHURA nın öbür bir çalışma ise Türkiye nin yeşil hidrojen üretim ve ihracat potansiyelinin teknik ve ekonomik açıdan kıymetlendirilmesi Yeşil hidrojen son kullanıcı bölümlerde elektrifikasyon ile karbonsuzlaştırılması mümkün olmayan alanlar için kullanılması öngörülen yeni teknolojilerden birisi ve hem dünya hem Türkiye açısından büyük ehemmiyet taşıyor Türkiye nin yeşil hidrojen üretim potansiyeli yıllık 3 4 milyon ton seviyesinde ve 2050 ye gerçek yeşil hidrojen için toplam yurtiçi talebi 1 ila 2 milyon seviyesinde olacak Yeşil hidrojen ihracatı yıllık 1 5 1 9 milyon ton düzeylerinde gerçekleşebilir ve Türkiye iktisadına yıllık 6 ila 8 milyar dolar brüt yarar sağlayabilir
Henüz taslak halinde olan SHURA Elektrik Bölümü Net Sıfır Yol Haritası hakkında da bilgi veren Alkım Bağ Güllü Net sıfır maksadına giderken çok önemli bir dönüşümden geçiyoruz Elektrik kesimi güç bölümü çok önemli bir dönüşümden geçecek Bu dönüşümde ülkeler ne kadar erken süratli davranırlarsa o kadar avantajlı olacaklar Alışılmış ki önemli finansmana gereksinim duyulacak formunda konuştu
SHURA Güç Dönüşümü Merkezi Kıdemli Güç Analisti Yael Taranto Türkiye nin Yapısal Dönüşüm Muhtaçlıkları ve Yeşil Yeni Nizam Paradigması Güçlü Bir Biçimde Örtüşüyor
Toplantıda Yeşil Yeni Tertip Bağlamında Türkiye de Güç Dönüşümünün Finansmanı bahisli bir sunum gerçekleştiren SHURA Güç Dönüşümü Merkezi Kıdemli Güç Analisti Yeşil Yeni Tertip ve bu bağlamda güç dönüşümünün finansmanına ait kapsamlı bir çalışmamızı Haziran ayında yayınladık Net sıfır karbon maksadı doğrultusunda güç dönüşümünü ve dijital dönüşümü içeren Yeşil Yeni Tertip daha evvel eşi görülmemiş yatırım atılımı ile birlikte finansman gereksinimini kaynaklarını ve çeşidini artıracak Türkiye bir Yeşil Finansman stratejisi oluşturarak güç dönüşümü ile bir arada düşük karbonlu ve yüksek katma bedelli üretime yönelerek gereksinim duyduğu kaynaklara erişebilir Global seviyede net sıfır karbon maksadına ulaşmak için yıllık yatırım meblağının geçmiş devirdeki güç yatırımları ortalamasının 2 3 katına ulaşması gerekecek Uygun bir uyumla bunun için gerekli kaynakların sağlanması mümkün Örneğin kurumsal yatırımcıların denetim ettiği 87 trilyon dolar fiyatındaki fonlardan güç dönüşümüne ayrılabilecek kaynaklar değerli bir potansiyele işaret ediyor
Yael Taranto Türkiye de güç dönüşümü ve finansmanının gelişimi hakkında da şu bilgileri aktardı 2022 de memleketler arası güç ve emtia fiyatlarındaki artışlar yapısal problemler Rusya Ukrayna Savaşı yaptırımları enflasyon ve kur baskılarını artırdı Bununla birlikte Türkiye nin yapısal dönüşüm muhtaçlıkları ve Yeşil Yeni Nizam paradigması güçlü bir biçimde örtüşüyor 2002 2021 yılları ortasında Memleketler arası Kalkınma Finansmanı ve ECA kuruluşları tarafından kullandırılan krediler güç dönüşümü finansmanında öncü rol oynadı Bu dönmede kullandırılan finansmanın yüzde 54 ü yurtiçi yüzde 46 sı direkt ve dolaylı olarak yurt dışı kaynaklı Güç kesimi kredilerinde toplam 48 4 milyar dolayında bir sayı kelam konusu Pekala ne üzere değişiklikler göreceğiz Mevcut SHURA 2030 dönüşüm senaryosunda güç dönüşümü için yıllık ortalama yatırım gereksinimi geçmiş periyot yıllık güç yatırımlarının iki katı düzeyinde Türkiye nin 2030 yılına kadar güç dönüşümü yatırımları için özkaynak dışı finansman muhtaçlığı toplam 107 milyar dolar 2021 2030 güç dönüşümü finansman muhtaçlığı birebir devirde yaratılabilecek global kaynakların yüzde 0 5 i düzeyinde Uygun planlama ve siyasetlerle finansmana erişmenin mümkün olduğunun altını çiziyoruz Bunun için ulusal planlamalara entegre edilmesini önerdiğimiz siyaset ve hareket alanları ile finansman sistemlerini çalışmalarımız kapsamında öneriyoruz Dönüşümün finansmanında uzun periyotlu güç dönüşümü stratejisi ulusal taksonomi çalışmaları finansmana erişimin artırılması kaynakların çeşitlendirilmesi ve yeni teknolojiler için kamunun öncü rol üstlenmesi ehemmiyet taşıyor Bu kapsamda finansman stratejisi oluşturma uyum ve kaynak teminini sağlayacak bir iklim bankası kurulması teklifler ortasında yer alıyor Özel kesim finans kuruluşları ve STK ların da bilhassa yenilenebilir güç güç idaresi ve güç verimliliği alanlarında faal olarak rol üstlenmesi bekleniyor Tema bazlı orta uzun vadeli krediler yeşil tahviller ve entegre güç idaresi finansman paketleri bu hareket alanlarının finansmanı için önerdiğimiz en önemli finansman araçları olarak öne çıkıyor
Kaynak BYZHA Beyaz Haber Ajansı
