Mert İnan – Olası büyük Marmara sarsıntısına ait farklı görüşler ortaya atılmaya devam ederken, 25 Ekim günü yaşanacak Güneş tutulması öncesi yeni bir tartışma başladı.
11 Ağustos 1999 ve 29 Mart 2006’da gerçekleşen Güneş tutulmalarının akabinde 25 Ekim günü Türkiye saati ile 11.58’de oluşacak güneş tutulmasını çıplak gözle izlenecek olması “Güneş tutulması sarsıntısı tetikleyebilir” telaffuzlarını de tekrar gündeme taşıdı.
‘Hiç ilgi yok’
İTÜ Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Cenk Yaltırak, Güneş tutulması ile sarsıntı ortasında rastgele bir alaka olmadığına dikkat çekerek, “Son 500 yılda, 24 Güneş tutulması yaşanırken hiçbir tutulma anında zelzele yaşanmadı. 11 Ağustos 1999’daki tutulmadan 6 gün sonra Kocaeli zelzelesinin oluşması üzerinden felaket yorumu yapanlar başka 23 tutulma sonrası neden sarsıntı olmadığı konusunda bir açıklama yapamıyorlar” dedi. Prof. Dr. Yaltırak, bilgiye dayanmayan telaffuzların halkta tedirginliğe neden olduğunu da lisana getirerek, şöyle devam etti: “Bazı şahıslar 2006’daki tutulmanın akabinde da şimdiki üzere açıklamalar yapmıştı. Lakin o periyot büyük sarsıntı olmadı. Halkımız, toplumsal medya üzerinden her söyleneni ciddiye almak yerine, bilim beşerlerine kulak vermeli. Kusura bakmasınlar lakin birtakım hocalarımız da temel fizik kurallarından habersiz. Bir hocamız, Güneş tutulmasında litosferin (yer kabuğu) 25-30 santim kabaracağını lisana getiriyor. 2.5 milim yahut 2.5 santim dese anlayacağız lakin 25 santimlik bir kabarma gezegenlerin kütleleri açısından mümkün değil. Güneş tutulmasında yer kabuğunun 25-30 santim kabarması için Ay gezegeninin Jüpiter büyüklüğünde olması gerekir. 2006’daki tutulma depreme neden olmadı. Daima halkı huzursuz edecek, bilimsel gerçekliği olmayan telaffuzlar üzerinden kaygı pompalanması yanlışsız değil.”
Şehir efsaneleri
Kocaeli Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şerif Barış da Milliyet’e yaptığı açıklamada, Güneş tutulması ile zelzele ortasında bir irtibat olmadığının altını çizerek, şu görüşleri lisana getirdi:
“Her tabiat olayı sonrası ‘Büyük sarsıntı olacak’ açıklaması yapılması bilim insanlığı ile çelişen bir durum. Dünyada her yıl 7’den büyük 18 sarsıntı, 6’dan büyük 120 zelzele ve 5’ten büyük 2 bin zelzele meydana geliyor. Tutulmanın yer çekimine tesiri yalnızca gölgeden ibaret. Sarsıntıların tamamı yer kabuğunun 10 ile 650 km derininde meydana geliyor. Bu derinliklere tutulma tesirini olması mümkün değil. Çok sayıda bilimsel araştırmada Güneş tutulması ile sarsıntı ortasında alaka bulunamadı. 17 Ağustos 1999 sarsıntısından sonra elektromanyetik sinyalleri ölçtük. Zelzeleye tesirine dair en ufak bir dataya ulaşamadık. Halkımız, kaygı içerikli içi boş telaffuzlara prestij göstermesin.Karıncaya, buluta, yıldıza bakıp sarsıntı yorumu yapanlar kent efsanelerini ortaya saçıyor.”
