GÖKHAN KARAKAŞ- Akdeniz’in en bereketli balıklarından sardalyenin azalmasına neden olan Kızıldeniz göçmeni istilacı pijamalı (çizgili) gargur balığının çok artışı uzmanları korkutuyor. Doğu Akdeniz’de barbun, mercan, karides ve sardalye üzere çeşitlerin hayat alanlarında süratle çoğalan istilacı çizgili gargurun başka balıkların üreme alanlarını da istila ettiğini belirleyen uzmanlar, uğraş etmenin tek tekniğinin avlanarak satılması olduğunu belirtiyor.
Süveyş Kanalını geçerek kıyılarımızda ömür alanı bulan ve mahallî balıkları tehdit eden istilacı tipleri takip eden Orta Doğu Teknik Üniversitesi Deniz Bilimler Enstitüsü, TÜBİTAK’ın takviyesiyle kapsamlı balıkçılık araştırmaları yürütüyor. İklim değişikliğinin balık çeşitleri üzerindeki tesirlerinin araştıran bilim insanları, Anamur’dan Suriye sonuna kadar olan deniz alanında yaptıkları araştırmalarda pijamalı gargurun ürkütücü istilasını gördü. İstilacı çeşitlerin çoğalması ve mahallî cinslere baskısı hakkında Doğu Akdeniz’in laboratuvar niteliğinde olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ali Cemal Gücü liderliğindeki bilim seferine enstitüden çok sayıda bilim insanları katıldı. Araştırma teknesiyle gerçekleşen MED40 projesinin birinci sonuçlarını Milliyet ile paylaşan Prof. Dr. Gücü, pijamalı gargurun bilinenden daha süratli ürediğine dikkat çekti.
4 uzman araştırıyor
Prof. Dr. Gücü, “Pijamalı gargur, Mayıs ayındaki tespitlerimize nazaran 40 km daha batıya yayılıp Anamur Burnuna kadar ulaşmış. Yani her yeri sarmış. Akdeniz’de balıkçılığın merkezi olan Mersin ve İskenderun kıyılarında balıkçılar bu balık yüzünden boş dönüyor. Gördük ki üreme devrinde göç ediyor. Hamsi ve sardalye üzere balıkların besinini tüketiyor. Bu yüzden sardalye azalıyor. İki bilim insanımız, istilacı pijamalı gargurun dağılımını hidro-akustik teknikle izlerken iklim tesiriyle nasıl başarılı olduğunu arıştırıyor. Bir bilim insanı üreme stratejini belirlemeye çalışırken başka uzmanımız besinlerini ve yerli çeşitlerle olan rekabetini araştırıyor. TÜBİTAK dayanaklı projede 4 bilim insanı pijamalı garguru çözmeye çalışıyor” dedi.
‘Tantunisi bile yapılır’
Lidaki (çipuranın küçüğü) uzunluğunda olan bu balığın çok lezzetli ve Türk damak tadına uygun olduğunu belirten Prof. Dr. Ali Cemal Gücü, balığın yayılımının dengelenmesi için tek tekniğin avcılık yoluyla denetim altına alınması olduğunu belirtti. Gücü, “Pulları biraz güç ayıklanıyor lakin çok lezzetli. Tantunisini bile yaptık. Ticari bedelinin olmaması sağlam balığın çoğalmasına neden oluyor. Akdeniz’de barbun, mercan, karides, sardalye artsın ve ucuza satılsın istiyorsak pijamalı gargur Türk mutfağına girmeli. Popülasyonun denetim altına alınmasının tek metodu balıkçılık” diye konuştu.
Kilometrekarede 40 ton yoğunluk
Tropik denizlerde yaşamalarına karşın Süveyş Kanalı’ndan Akdeniz’e giren canlı cinsleri, ömür alanı buldukları ülkemiz kıyılarında mahallî iktisat için kıymetli balık tiplerini tehdit ediyor. Barbun, Mercan, Sardalye balıkları azalıyor. Pijamalı gargur ise kilometrekarede 40 tona varan yoğunluklarda görülüyor. Prof. Dr. Gücü, “Bu canlıları durdurmak için artık çok geç. 50 yıl sonra öteki cinsler denizlerimize hükmedecek. Yabancı-istilacı tipler balıkçılık yoluyla denetim altına alınabilir. Güçlü balıkçılık filomuzun gerçek vakitte hakikat yere yönlendirilmesi çok önemli” dedi.
