Egeli akademisyenin Gökbilim ile ilgili projesi TÜBİTAK tarafından desteklendi
Son yıllarda Türkiye Bilimsel ve Teknolojik gaziantep escort Araştırma Kurumu na TÜBİTAK en çok proje üreten ve projesi en çok kabul gören üniversite olan Ege Üniversitesi EÜ yeni projelerle muvaffakiyetini sürdürmeye devam ediyor EÜ Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısmı öğretim üyesi Doç Dr Orkun Özdarcan’ın yürütücülüğünü yaptığı Seçilmiş Küçük Kütleli Kepler Örten Çift Yıldızlarında Kütle Yarıçap Uyumsuzluğu ve Kromosferik Aktivite ile Münasebetinin İncelenmesi başlıklı proje TÜBİTAK 1002 A Süratli Dayanak Modülü Programı kapsamında desteklenmeye uygun bulundu
Başarılı akademisyen Doç Dr Orkun Özdarcan’ı tebrik eden Ege Üniversitesi Rektörü Prof Dr Necdet Budak Üniversitemizde oluşturduğumuz bilim ve araştırma ekosisteminin olumlu yansımalarını almayı sürdürüyoruz Değerli akademisyenlerimizin ürettiği projelerle hem ulusal hem de memleketler arası arenada ismimizi duyurmaya devam ediyoruz Bilhassa araştırma projelerimizle TÜBİTAK nezdindeki başarımızı her geçen gün katlayarak artırıyoruz Ege Üniversitesi olarak en çok proje üreten ve projesi TÜBİTAK tarafından en çok kabul edilen üniversiteler ortasında dorukta yer alıyoruz Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısmı öğretim üyemiz Doç Dr Orkun Özdarcan’ın projesi TÜBİTAK 1002 A Süratli Dayanak Modülü Programı kapsamında desteklenmeye hak kazandı Doç Dr Özdarcan ı ve grubunu tebrik ediyor muvaffakiyetlerinin devamını diliyorum diye konuştu
Güneşi referans alarak oluşturduğumuz modeli başka yıldızlara uyguluyoruz
Proje hakkında bilgiler veren Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısmı öğretim üyesi Doç Dr Orkun Özdarcan Bizler Güneşten küçük olan yıldızları inceliyoruz Yıldızları gözlemleyebiliyor boyutlarını ve içerdikleri unsurları ölçebiliyoruz Lakin bunları kuramsal modellerle de karşılaştırmamız gerekiyor Güneş bize model olarak en düzgün yol gösteren kaynak Zira en yakınımızdaki kütlesi gücü ve boyutu üzere ögeleri en yeterli ölçebildiğimiz yıldız Sorunlarda referans yıldızımız Güneş in kuramsal modelleri göz önüne alıyor ve bu modeller başka yıldızlara da uyguluyoruz Lakin Güneş e nazaran daha küçük yıldızlardan oluşan birtakım yıldız sistemlerinde yıldızların boyutlarının Güneş in rehber olarak alındığı modellerin öngördüğünden daha büyük olduğu ortaya çıkıyor Örneğin modelde Güneşin yarı boyutuna sahiptir öngörüsü yapılırken aslında yarısından daha büyük bir boyutta olduğunu görüyoruz Bu farklılık ölçüm kusur sonlarımızın üzerine çıktığından bilimsel olarak araştırılması gereken rahatsız edici bir fark oluyor Bu sorun üzerine yapılan araştırmalar uzun vakittir devam etmesine karşın kesin bir tahlile ulaşmadı Gözlenen farklılığın kuramsal modellerden mi yoksa müşahedelerden mi kaynaklandığı hala tartışılıyor dedi
Yıldızları boyutlandırırken meydana gelen yanılgıların nedenlerini açıklayan Doç Dr Orkun Özdarcan En muhtemel tesir olarak öne sürülen fikir Güneş lekeleri kavramı oluyor Bazen Güneşin üzerinde manyetik alanın çok ağırlaştığı karanlık bölgeler ortaya çıkıyor ve bu bölgelerde vakit zaman ‘Güneş Patlamaları’ oluyor Bu lekeler ve patlamaların Güneş üzere yıldızlarda çok yaygın olarak görüldüğünü biliyoruz Yani Güneş ile birebir ölçülere sahip olan ya da biraz daha küçük olan yıldızlarda manyetik olarak patlamalar gözleniyor ve bizler de yüzeylerinde lekelerle birlikte rahatlıkla tahlil edebiliyoruz Nihayetinde manyetik olarak ortaya çıkan lekeler patlamamalar ve bunları oluşturan fizikî süreçler bir biçimde yıldızın boyutunu mu büyütüyor diye düşündürüyor Lakin bu niyet şimdi doğrulanamadı Zira bu boyut büyümesini birtakım yıldızlar gösterirken kimileri ise göstermiyor ve tam olarak hesaplamaların öngördüğü üzere çıkıyor Biz projemizde bu kapsamda altı tane yıldız seçtik Bu bahiste ulusal ve milletlerarası alanda çalışan herkes güneş gibisi yıldızları gözlemleyerek bir bilgi tabanı oluşturuyor lakin şu an eksikler mevcut Zira küçük yıldızlar sönük olduğundan onları gözlemleyerek teleskopla ölçümlerini yapmak Güneş ve Güneşten daha büyük olanları gözlemlemekten çok daha sıkıntı Günümüzde uydu bilgileri yaygın olarak kullanıldıkları için bu küçük kütleli yıldızları da artık görebiliyor ve çok hassas bir biçimde ölçümlerini yapabiliyoruz diye konuştu
Yıldızların yarıçaplarının farklı olup olmadığını tahlil etmeye çalışacağız
Doç Dr Özdarcan Ölçümlerimizi uydu bilgilerinden de faydalanarak yapacağız Bu metotla manyetik leke ve patlama gösteren yıldızların yarıçaplarının hakikaten farklı olup olmadığını tahlil etmeye çalışacağız Projemizde yapacağımız tahlillerde bu fark ortaya çıkarsa sorunun kaynağının belirlenmesi için umut verici bir ipucu elde edilmiş olacak Bundan sonra gelecek adım literatürde tahlilleri bulunan başka yıldızların da projemizde uyguladığımız teknikle incelenmesi olacak Bu karşılaştırmalar sonunda manyetik leke ve patlamalar gösteren yıldızların gözlenen boyutlarının kurumsal modellerin öngördüklerine nazaran daha büyük olup olmadığı konusu da açıklığa kavuşacak Şayet gözlenen farklılığın manyetik leke ve patlamalarla bağlantılı olmadığı ortaya çıkarsa sorunun öbür bir tahlilini bulmak gayesiyle kuramsal olarak bir tahlil önermeye çalışacağız Güneş en âlâ bildiğimizi düşündüğümüz yıldız Ondan yola çıkarak öbür yıldızları anlamaya çalışıyoruz Lakin Güneş i de ne kadar âlâ tanıdığımızı ve bildiğimizi sorgulamamız gerekiyor Baktığımızda boyutu içerdiği husus ölçüsü ve uzaya yaydığı güç üzere bilgileri çok hassas olarak biliyoruz ancak ne yazık ki iç işleyişini direkt göremediğimiz için tam olarak bilmiyoruz Örneğin Güneş in iç bölgelerindeki sıcaklığı ölçmek için o bölgelere termometre batırıp ölçüm yapma bahtımız olmadığından iç bölgelerin sıcaklığını fizik maddelerine dayalı teknikler kullanarak varsayım ediyoruz Bu varsayımlar esnasında yapılacak birtakım yanılgılı varsayımlar öbür yıldızların modellenmeleri esnasında beklenmedik uyumsuzluklara da yol açabilir dedi
Kaynak BYZHA Beyaz Haber Ajansı
