Diyabet Hakkında Bilinmesi Gereken 7 Önemli Nokta

Günümüzde hareketsiz ömür üslubu, sıhhatsiz beslenme alışkanlıkları ve obezite derken görülme sıklığı süratle artan diyabet, bedenimizdeki şekeri denetim etmeyi sağlayan insülin hormonunun eksikliği yahut etkisizliği nedeniyle ortaya çıkıyor. Acıbadem Altunizade Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Müjdat Kara, kan şekeri yüksekliği ile seyreden bu değerli hastalığın kronik ve ilerleyici olduğunu, yanlış alışkanlıklar nedeniyle son yıllarda gençlerde de karşılaşıldığını belirterek “Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF), dünya genelinde 382 milyon yetişkinin diyabet hastası olduğunu öngörmektedir ve 2035 yılına kadar bu sayının 592 milyona ulaşması beklenmektedir” diyor. Doç. Dr. Müjdat Kara 14 Kasım Dünya Diyabet Günü kapsamında yaptığı açıklamada diyabet hakkında bilinmesi gereken 7 değerli noktayı anlattı, değerli ikazlar ve tekliflerde bulundu.

Diyabet, tip 1 ve tip 2 olmak üzere ikiye ayrılıyor. Tip 1 diyabet bedenimizde bağışıklık hücrelerinin pankreas hücrelerine saldırması sonucu ortaya çıkarken, insülin eksikliği ve yükselmiş kan şekeri ile kendini aşikâr ediyor. Tip 1 diyabetin süratle ilerlediğini ve ivedilikle insülin tedavisine başlanılmazsa önemli sonuçlara yol açabildiğini belirten Doç. Dr. Müjdat Kara, tüm diyabet olaylarının yüzde 5-10’unu tip 1 diyabetin oluşturduğunu söylüyor.

Tip 2 diyabette bedenin ürettiği insülin salgısı yetersiz olup, bunun yanında insülin direnci bulunuyor. Bedenin kendi yapısından kaynaklanan Tip 1 diyabetin tersine Tip 2 diyabetin hayat usulü değişiklikleri ve gerekirse ağızdan hap kullanımı ile denetim edilip önlenebilen bir hastalık olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Müjdat Kara “Tüm diyabet olaylarının yüzde 90-95’ini tip 2 diyabet oluşturuyor. Tip 1 diyabet hastalarında olduğu halde nizamlı insülin ilacı kullanımı ihtiyacı olmadan, sağlıklı ve tertipli bir ömür usulü ile Tip 2 diyabetin çarçabuk önüne geçilip, kişinin olağan ve sağlıklı bir hayat sürmesi sağlanabilmektedir” diyor.

Kronik ve ilerleyici bir hastalık olan diyabet kimi belirtilerle kendini göstermesine karşın toplumsal farkındalığın az olması nedeniyle tabibe başvurmada gecikiliyor. Doç. Dr. Müjdat Kara belirtileri şöyle sıralıyor: “Eğer ağzınızda daima bir kuruluk hissi varsa, çok sık susuyorsanız, gün içerisinde çok fazla idrara çıkma gereksinimi duyuyorsanız diyabet hastası olabilirsiniz. Bunlara halsizlik, yorgunluk, ayaklarda karıncalanma, bulanık görme, süratli ve istemsiz kilo değişimleri, ağızdan aseton gibisi koku gelmesi üzere öteki bulgular eşlik edebilir. Bu belirtiler varsa en kısa vakitte bir sıhhat kuruluşuna başvurmanız gerekir.”

Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Müjdat Kara Tip 2 diyabete karşı tesirli tedbirler hakkında şu bilgileri veriyor: “Tip 2 diyabeti hayat stili değişiklikleri ve gerekirse ağızdan hap kullanımı ile yüzde 80 oranında önlemek mümkün olabilir. Diyabetten korunmanın en tesirli ve kolay yolu sağlıklı bir hayat usulü benimsemektir. Tertipli ve istikrarlı beslenmek, antrenman yapmak, her gün en az yarım saat yürüyüş yapmak, Akdeniz diyeti üzere hafif ve sağlıklı besinlerden oluşan bir beslenme nizamı izlemek, çok yağlı ve şekerli besinleri tüketmekten kaçınmak, sigara ve alkol üzere ziyanlı alışkanlıklardan uzak durmak, yeterli bir uyku tertibine sahip olmak sizi diyabetten koruyabilir.”

Yapılan bilimsel çalışmalar; diyabet için bir çok risk faktörü bulunmakla birlikte obezite, sıhhatsiz beslenme tertibi, hareketsiz ömür üslubu, yüksek tansiyon ve ailede diyabet hastalığı öyküsü olmasının risk faktörleri ortasında başı çektiğini ortaya koyuyor. Bu çeşit risk faktörlerini taşıyan ya da diyabetin belirtilerini hisseden bireylerin kesinlikle vakit kaybetmeden sıhhat kuruluşuna başvurması gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Müjdat Kara, nizamlı tedavi uygulanmaması ve sıhhatsiz ömür usulüne devam edilmesi durumunda hastalığın önemli sonuçlara yol açabildiği ihtarında bulunuyor.

Diyabet hastalığının tedavisinde en kıymetli etkenlerden birinin sağlıklı beslenme olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Müjdat Kara “Çünkü kan şekerini oluşturan asıl kaynak tükettiğimiz besinlerdir. Sağlıklı ve istikrarlı beslenme açısından temel olarak Akdeniz diyeti önerilmektedir. Diyabet hastaları rafine şeker, glikoz, reçel, bal, pancar, beyaz ekmek, beyaz undan yapılan besinler, kek, poğaça, makarna, pirinç, bisküviler, patates, patates püresi, patates kızartması, mısır, cipsler, kraker ve mısır gevreği besinlerden uzak durmalıdır. Buna rağmen yoğurt, yeşil yapraklı sebzeler, kepek ekmeği, çavdar ve tam buğday ekmeği, şekersiz tahıl eserleri, kuru baklagiller, greyfurt, fındık, ceviz, badem, kivi ve elma üzere besinler tüketilebilir. Tatlı isteğini çoka kaçmamak kaydıyla meyve tüketerek karşılamak yanlışsız olacaktır” diyor.

İnsülin kullanan diyabet hastalarının seyahat edecekleri vakit seyahat öncesi uygun bir hazırlık yapması gerekiyor. Doç. Dr. Müjdat Kara, hem Tip 1 diyabet hem de insülin kullanan Tip 2 diyabet hastalarının seyahate çıkmadan evvel ve seyahat esnasında dikkat etmeleri gerekenleri şöyle anlatıyor: “Yanınızda seyahat mühletince kullanmanız gereken ölçüde hatta yedek ilaç almanız, kan şekeri ölçüm aygıtı ve temel birinci yardım materyallerini yanınızda bulundurmanız, gereksinim durumunda irtibata geçilecek bireylerin ve takibinizi yapan tabibin bağlantı bilgilerini üzerinizde taşımanız, diyabetli olduğunuzu belirten kimlik kartı/bileklik gibisi belirteçler bulundurmanız, havaalanı üzere yerlerdeki denetim noktalarında insülin iğnesi taşımanız gerektiğini beyan eden ve tabip tarafından onaylı bir evrak bulundurmanız rahat ve sağlıklı bir seyahat geçirmeniz için büyük ehemmiyet taşımaktadır.”