Son aylarda İzmir ve Düzce’de meydana gelen sarsıntılar dehşete yol açtı. Zelzelenin kişinin ailesi ve yakın etrafını de içerisine alan felaket senaryolarıyla tetiklenen bir endişe olduğunu lisana getiren Anadolu Sıhhat Merkezi’nden Uzman Psikolog Ezgi Dokuzlu, “Deprem üzere doğal afetler halk ortasında ortak endişeye sebep olur. Zelzelenin ne vakit olacağını, şiddetini ve yarattığı tesirleri bilememek bu kaygıyı besler. Bu kaygılar ve tasalar herkeste farklı olabilir” açıklamasında bulundu.
Yaşamın bir kesimi olan zelzele, birçok beşerde tedirginliğe sebep oluyor. İnsanların sevdikleri, ailesi ve yakın etrafının de içinde olduğu felaket senaryolarının endişe ve kaygıyı daha fazla tetiklediğini lisana getiren Anadolu Sıhhat Merkezi’nden Uzman Psikolog Ezgi Dokuzlu, “Deprem korkusu şahıslarda yüksek sese karşı çok hassasiyet, her an zelzele oluyormuş hissi yahut beklentisi, ağır endişe, uyku bozuklukları ve yeme sisteminde bozulmalar biçiminde ortaya çıkabiliyor. Sarsıntı dehşetinde kişi çoklukla sarsıntının kendisinden değil, doğuracağı sonuçlardan tasa ediyor” biçiminde konuştu.
Deprem sonrasında eski yaşama dönmek biraz vakit alabiliyor
Deprem ve yarattığı tesirlerin endişe, öfke, suçluluk ve pişmanlığın zelzele sonrasında gösterilen reaksiyonlar ortasında olabileceğini söyleyen Uzman Psikolog Ezgi Dokuzlu, “Deprem üzere travmatik olaylar, bireylerin bir mühlet tedirginlik yaşamasına neden oluyor. Günlük ömründe bu üzere yaralayıcı ve hayli etkileyici bir tecrübe yaşamayan kişi için zelzele sonrasındaki süreç epey zorlayıcı olabiliyor ve kişinin tekrar hayatına kaldığı yerden devam etmesi ayları hatta yılları bile bulabiliyor” diye konuştu.
Özellikle enkaz altından çıkmış yahut yakınını kaybetmiş şahıslar için durumun çok daha güç olduğunu lisana getiren Dokuzlu, “Sağlıklı olan, bu süreçten bir mühlet sonra olağan yaşama devam etmektir fakat travma yaşayan kişi adaptasyon evresinde ve travmayla başa çıkma konusunda zorluk yaşıyorsa kesinlikle bir uzmana başvurulmalı” hatırlatmasında bulundu.
Travma yaşayan beşerlerle gerçek bağlantı kurmak da değerli. Uzman Psikolog Ezgi Dokuzlu, sarsıntı üzere afetlere maruz kalan bireylere nasıl takviye olunabileceğine ait tekliflerde bulundu:
Olaya maruz kalan kişiyi dinleyin
Kişi yaşadığı olumsuz durumu tüm detaylarıyla paylaşmak isteyebilir yahut hiç bu husus hakkında konuşmak istemeyebilir. Neler hissettiğini, neler yaşadığını anlatmasına müsaade verin ve sabırla dinleyin. Yaşadıkları hakkında paylaşımda bulunmak istemiyorsa ısrarcı olmayın. Dinlerken yargılamayın, eleştirmekten kaçının. Yaşadığı olumsuzluğu paylaşacağı birinin olduğunu bilmek ona uygun hissettirecektir.
Ona gereksinimi olduğunda yanında olacağınızı söyleyin
Olumsuz durumlar sonrasında beşerler her vakit konuşmak istemeyebilir, olayı hatırlatacak şeyleri düşünmek istemeyebilirler. Bazen hiçbir şey yapmadan yalnızca yanında olmak, varlığınızı hissettirmek bile düzgün gelecektir. Bu üzere olaylar sırasında yahut sonrasında muhtaçlık duyulan şey kişiyi dinleyen, inanç veren, anlamaya çalışan, hoşgörülü birinin yanında olduğunu hissetmesidir. Muhtaçlığı olduğu her vakit size kolaylıkla ulaşabileceğini hatırlatın.
Sağlıklı düşündüğü bir periyotta olmadığını, vakte muhtaçlığı olduğunu unutmayın
Afette kayıp yaşayan kişi bu yıkıcı olayın tesiriyle bir müddet sağlıklı düşünemeyebilir, kendini anlatırken hislerini söz ederken zorlanabilir, günlük hayatına geri dönmesi vakit alabilir. Bu sırada etrafındakilerin takviyesi, söyledikleri, kişinin güzelleşmesine katkı sağlar. Çabucak eski yaşantısına dönmesini beklemek ve hiçbir şey olmamış üzere davranmak yapılan en büyük kusurlardan biridir.
Yaşadıkları şok ve çaresizlikle birlikte olaylar hakkında gerçek yorumlar yapamayabilirler. Bu nedenle onları rahatlatmak ismine süreksiz tahliller üretmek yerine kalıcı ve ömürlerini kolaylaştırıcı gerçekçi fikirlerle yardımcı olmaya çalışmalısınız.
Toplumdaki öbür bireylere de dayanak olmak ismine afet sonrası ruhsal takviye sağlamaya istekli uzman şahısların irtibat bilgilerini mümkün olduğunda fazla şahısla paylaşmaya çalışın. Buna ek olarak toplumsal medyadaki yanlış ve aldatıcı, paniğe sürükleyici bilgilerin yayılmaması için bu bilgileri gerekli yerlere bildirin.
Suçlayıcı lisan kullanmak yerine bugünlerde uzlaşmacı, yardımcı ve barışçıl bir lisan kullanmaya çalışın. Birçoğumuz yaşanılan üzücü afetler nedeniyle üzgünüz, hislerimizi paylaşmak istememiz hayli olağan lakin bunu yaparken kendimizi ve diğerlerini huzursuz edecek telaffuzlardan uzak durmalıyız. Toplumdaki derdin fazla olması kişilerarası çatışmayı ve anlayışsızlığı da beraberinde getirebilir. Bu da gereken yardıma gereğince odaklanmayı engelleyebilir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
