Bursa Teknik Üniversitesi’nin Mudanya’da 31 Ağustos tarihinde Halitpaşa ve Kumyaka mahallesinde yaşanan sel felaketinin akabinde hazırladığı teknik rapor, Mudanya Belediye Lideri Hayri Türkyılmaz’ı haklı çıkardı. Raporda Karanlıkdere’nin kapasitesinin yetersiz kaldığı, dere sınırının üst kısmındaki ağaç ve bitki kesimlerin temizlenmediği ve selin altyapı eksikliği nedeniyle yaşandığı belirtilirken, Kumyaka’da yağmur suyu çizgisinin tahliyesi için bir altyapı sisteminin bulunmamasının taşkına neden olduğu söz edildi.
Mudanya’da 31 Ağustos tarihinde ani sağanak yağış ve su taşkınları sonucu bilhassa Halitpaşa mahallesi Değirmendere caddesinde ile Kumyaka mahallesinde yaşanan sel felaketinin akabinde Bursa Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nün hazırladığı teknik rapor, ihmali gözler önüne serdi. 31 Ağustos’ta meydana gelen afetin oluşum nedenleri ile birlikte Karanlıkdere çizgisinde yeni bir taşkın yaşanmaması için alınabilecek tedbirlerin açıklandığı raporu kıymetlendiren Mudanya Belediye Lideri Hayri Türkyılmaz, “Selin akabinde yaptığımız birinci tespitlerde Karanlıkdere’nin bilhassa Halitpaşa mahallesine ziyan vermesinin tek münasebetinin, dere kanalının yapılaşma ile birlikte daraltılması, altyapı eksikliği ve olması gerekenden daha küçük bir su çıkışının bulunması olduğunu söylemiştik. Bursa Teknik Üniversitesi’nin bölgede yaptığı tüm bu tespitleri rapor halinde kamuoyuna sunacağımızın kelamını de vermiştik. Mudanyamızda su taşkınları bu raporda belirtildiği üzere, göz nazaran göre gelmiştir. Yavuz hırsız mesken sahibini bastırmak istemişse de bilime yenilmiştir. Yeniden Kumyaka’da yaşanan taşkının münasebeti de yağmur suyu sınırının tahliyesi için bir altyapı sisteminin bulunmamasıdır. Bu felaketin yaşanmasıyla ilgili Büyükşehir Belediyesi’nin lideri ilgili yöneticileri dahil ihmali olan kim varsa, Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bildireceğiz. Bu planları yapanlar, denizleri doldurup dereleri kapatanlar, altyapıyı ihmal edenler, elde ettikleri rantların hesabını yargıda verecek” diye konuştu.
Doç. Dr. Babak Vaheddoost ve Doç. Dr. Eyubhan Avcı imzalı raporda akarsu havzasında yer alan Karanlıkdere sınırının bir kısmı doğal yerden oluşurken, öteki bir kısmının da yığma taş taban olarak planlandığı, 1 saat içerisinde metrekareye 21 kg yağış düştüğü, oluşan yağış sonrası kanalın kesit kapasitesinin yetersiz kaldığı belirtildi. Dere çizgisinin üst kısmındaki ağaç ve bitki modüllerinin yağışla birlikte taşkın oluşumuna katkıda bulunduğu söz edildi.
Sel taşkınının nedenleriyle ilgili şu bulgulara yer verildi.
- Kanal inşaatları yapılırken kanal kesiti büyüyerek devam ettirilmelidir. Yerinde yapılan gözlemlerde kanal kesitinin değişken olduğu ve mansaba hakikat birtakım bölgelerinde daralmaların olduğu gözlenmiştir.
- Dere sınırında tabandan kanala ani daralma olduğu görülmektedir.
- Kanal çizgisindeki köprülerde kanal kesitlerinin daraldığı görülmektedir. Yapılan incelemelerde taşkın sonrası geçitlerin büyük debilere zayıf bir performans sergilediği görülmüştür. Taşkın ve Rüsubat Denetimi Yönetmeliği’nde “Akarsu yataklarında, taşkın denetim tesislerinde akarsular üzerindeki köprülerin altında yahut akarsular üzerindeki menfezlerin içinde su akış kesitinin daralmasına sebebiyet veren yapılar yapılamaz. Bu yapılar, imar mevzuatına yetkili belediye yönetimince kaldırılır.”
- Kanallarda köprü girişlerinde birtakım bölgelerde alt yapı tesisatlarının bulunduğu görülmektedir. Bu tesisatlar potansiyel olarak ağaç ve öbür gereçlerin takılmasına ve akım şartlarının değişmesine neden olup taşkın riskini artırabilmektedir.
- Yığma kanalın olduğu bölgede kanalın üstünün bir kısmının kapatılarak üzerinden yol geçirildiği görülmektedir. Bu bölgede taşkın sorasında kanalın yetersiz kalması sebebiyle kanal üstündeki asfalt kalkmış ve bordür taşları ziyan görmüştür.
- Kanalın geçtiği güzergahta kimi bölgelerde yapılaşmanın kanala çok yakın olduğu görülmektedir.
- Dere sınırı üzerinde köprü geçişlerinde kimi bölgelerde büz elemanlarının kullanıldığı görülmektedir. Bu elemanlar akış çizgisinin kesitini daraltarak akım şartlarının değişmesine sebebiyet vermektedir.
- Akış çizgisindeki yerin geçirimliliğinin düşük ve kimi bölgelerde taban kayasının yüzeye yakın olduğu, bu sebepten ötürü yüzey altı akışında taşkında aktif bir rol üstlendiği kestirim edilmektedir. Bu, ani bir sağanak yağış sırasında taşkına sebebiyet vermektedir. Taşkın ve Rüsubat Denetimi Yönetmeliği’nde “Akarsu yatakları içerisinde alışılmış olarak yetişen ve yatak kesitini daraltarak tıkanmasına sebep olan ağaçlar, milki yönetim amirinin onayı ile ilgili yönetim tarafından temizlenir.”
Raporda Karanlıkdere sınırı Halitpaşa havzasında taşkının önlenmesine yönelik yapılması gerekenler de açıklandı.
- Karanlıkdere havzası için taşkın risk tahlilleri yapılmalıdır.
- Doğrafi Bilgi Sistemleri kullanılarak taşkın alanları haritalanmalıdır.
- Kanal kesitleri yine boyutlandırılmalı ve ani kesit daralmaları ortadan kaldırılmalıdır.
- Kanal için yapılacak yeni dizaynda membadan mansaba gerçek kanal kesiti büyüyerek devam ettirilmelidir.
- Yapılacak dizaynda kanal üstünün kapatılmaması sağlanmalıdır.
- Suyun akış sınırında taban partiküllerinin aşınarak taşınmasını önlemek için gerekli tedbirler alınmalıdır. Tersip bentleri yahut sel kanalları yapılmalıdır.
- Dere sınırı boyunca köprü altlarında kesitleri yetersiz olan beton büz, menfez ve sanat yapıları kaldırılmalıdır.
- Akış sınırındaki ağaç kalıntıları ve bitkiler temizlenmelidir.
- Altyapı tesisatı yenilenmelidir.
KUMYAKA’DAKİ TAŞKININ NEDENİ ALTYAPI SİSTEMİNİN OLMAMASI
Raporda Kumyaka havzasında yaşanan taşkınla ilgili olarak ise yağmur suyu çizgisinin tahliyesi için bir altyapı sisteminin bulunmamasının taşkına neden olduğu, yolun altında bulunan tünel ağzının kapalı olmasının suyun akışına imkan vermediği belirtildi. Raporda Kumyaka’daki alt yapı eksikliğinin bir an evvel giderilmesi gerektiği söz edilirken, “Her iki bölge için toprak ve su müdafaa faaliyetleri gerçekleştirilmeli, akarsu kanallarının üstleri kapatılmamalı, kanal çizgileri üzerinde akım şartlarını değiştirecek alt yapı tesisatlarının yerleri değiştirtilmelidir” denildi.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
