Kaliteli ve sağlıklı bir ömür için kişinin vücuduna yeterli bakması gerekiyor. Sağlıklı beslenmek, hareketli bir hayat üslubu, idman ve spor yapmak, gerilim idaresi, kâfi su tüketimi, nizamlı ve kaliteli uyku zincirleme bir halde birbirine bağlı olarak sağlıklı kalmayı sağlıyor. Güçlü bir bağışıklık sistemi, ülkü kiloyu korumak, kâfi kas kütlesine sahip olmak ve istikrarlı hormon aktiviteleri, zinde kalmak ve sağlıklı yaşlanmak için gerekli öğeler ortasında yer alıyor. Memorial Wellness Endokrinoloji ve Metabolizma Bölümü’nden Doç. Dr. Gökhan Özışık, sağlıklı bir ömür için dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.
Dengeli bir bağırsak florası eşittir güçlü bağışıklık
Yaşam mühleti ve kalitesi birçok etkene bağlı olarak değişebilmektedir. Çevresel faktörler, genetik miras, kişinin vücuduna ne kadar yeterli baktığı, iklim koşulları, beslenme alışkanlıkları hepsi bu etkenlerin içinde yer alır. Bütün bu etkenler bağışıklık sistemini yakından tesirler. Bağışıklık sistemi kişiyi hastalıklardan korur ve sağlıklı kalmasını sağlar. Bağışıklık hücrelerinin büyük bir kısmı bağırsaklarda bulunmaktadır. Bağırsaklarda yaşayan mikroorganizmalar ise bağırsak florasını oluşturmaktadır. Bağırsak florasının sağlıklı olması bağışıklığın da güçlü olmasını sağlamaktadır. Sağlıklı bir bağırsak florasında faydalı yani probiyotik bakteriler çoğunluktadır, belirli oranda da ziyanlı bakteriler ve mayalar bulunur. Bağırsak florasını olumsuz etkileyen faktörlerin başında sıhhatsiz beslenme gelmektedir. Gerilim, hareketsiz ömür, antrenman yapmamak ya da çok idman yapmak, hava kirliliği, yetersiz uyku ve az su tüketimi bağırsak florasını bozan etmenler ortasında yer almaktadır. Bilinçsiz ilaç kullanımları bilhassa antibiyotikler de bağırsak florasının istikrarını bozmaktadır. Bozulan bağırsak florasında faydalı bakteriler azalarak ziyanlı bakteriler ve mayalar çoğalmaktadır. Bu da kişiyi hastalıklara açık hale getirmektedir. Uzun periyodik flora dengesizlikleri kronik hastalıklara neden olabilmektedir.
Sindirim âlâ yapılmazsa metabolizma düzgün çalışamıyor
Yağ düzeylerini denetim altında tutabilmek için ülkü kiloda olmak ve sağlıklı beslenmek kıymetlidir. Beden sistemlerinin düzgün bir halde çalışabilmesi için vitamin, mineral, antioksidan ve aminoasitler gereklidir. Yanlış beslenme, yiyecekleri süratli yeme ve âlâ çiğnememe sonucu midenin yükü artarak sindirim sorunlarını beraberinde getirebilmektedir. Sindirim ağızdan başlayan bir süreçtir ve besinlerin uygunca çiğnenerek yutulması gerekir. Düzgün çiğnenmeyen besinler midenin ön sindirimini de olumsuz etkilemektedir. Şayet sindirim uygun olmazsa sindirilen ve metabolizmanın düzgün çalışabilmesi için gerekli olan bu mikro besinlerin emilimi düzgün yapılamaz. Kişi çok sağlıklı beslense bile düzgün emilim yapılamazsa bu unsurların eksikliğinde dokular alarm vermeye başlar. Besin intolerası bir besinin içindeki rastgele bir maddeyi bedenin tolere edememesidir. En sık görülen besin intoleransı laktoz intoleransıdır. Laktoz ve gluten intoleransları da kişinin sindirim sorunları yaşamasına neden olabilir.
Fazla şeker ve işlenmiş besin tüketimi insülin direncine neden oluyor
Vücuda çok fazla işlenmiş besin ve şeker girdiğinde beden reaksiyon olarak insülin ve leptin hormonu salgılamaktadır. Bu hormonlar artmış şeker yüküne karşı şeker hastası olmamayı ve kilo almamayı sağlamaktadır. İşlenmiş besinler ve şekere daima maruz kalmak muhakkak bir limit aşıldıktan sonra insülin ve leptin direncine neden olan metabolik bir sorun haline dönüşmektedir. Endokrin sistemdeki bu bozulma beyin de dahil olmak üzere bütün beden sistemlerini olumsuz etkilemektedir. Sıhhatsiz ve yanlış beslenme sonucu metabolizmanın sürekliliğini sağlayan hormonlar beden için sakıncalı hale gelebilmektedir. Erken yaşlanma, unutkanlık, depresyon, kronik hastalıklar bu olumsuz tesirler ortasında yer almaktadır.
Hormonlar bütün sistemlerin gerçek çalışmasını sağlıyor
Hormonların dengesizliği beyni de etkilemektedir. Sempatik ve parasempatik hudut sistemler insan beyninde bir otomatik pilot üzere çalışmaktadır. Bu 2 sistem hormonların denetimindedir. Sempatik sistem bir gaz, parasempatik sistem ise bir fren ve yavaşlama sistemine benzetilebilir ve bir istikrar içinde olmaları gerekmektedir. Şayet sempatik sistem çok fazla kullanılırsa yani adrenalin, kortizon ve büyüme hormonları üzere hormonlar çok fazla kullanılırsa parasempatik sistem tarafından kullanılan seratonin, GABA (gama aminobütirik asit), endorfin üzere bedene sakinlik, dinginlik, memnunluk veren hormonlar daha düşük kalmaktadır. Sonuçta kişi daima gergin, asabi, çabuk patlayan, öfke denetiminde zahmet çeken, uykuya dalmakta zorlanan, sağlıklı düşünemeyen bir insan haline gelebilmektedir.
Yanlış beslenmek ve uykusuz kalmak gerilime neden oluyor
Hormonların istikrarlı salgılanması kişinin hayatını da daha sağlıklı ve kaliteli bir biçimde geçirmesini sağlamaktadır. Besin intoleransları, yanlış beslenme, enfeksiyonlar, uykusuzluk bedeni gerilime sokan her şey böbrek üstü bezlerinden gerilim hormonlarının salgılanmasına neden olmaktadır. Adrenalin ve kortizol gerilim hormonları olarak da isimlendirilmektedir. Gerilime ne kadar müddet maruz kalınırsa o oranda kortizol ve adrenalin hormonu salgılamaktadır. Bu hormonları da çok kullanmak daha sonrasında kronik yorgunluk sendromu ya da tükenmişlik sendromunu ortaya çıkarabilmektedir. Beden bu noktadan sonra kalp hastalıklarına, kansere ya da nörodejenaratif hastalıklar denilen Parkinson ve Alzheimer üzere hastalıklara kolaylıkla yakalanabilmektedir. Böbrek üstü bezlerinden daima gerilim hormonlarını salgılanması öteki hormonların daha az salgılanmasına neden olmaktadır.
Menopoz devri kronik gerilime maruz kalan bayanlarda daha ağır geçiyor
Sürekli gerilime maruz kalan bir bayan bilhassa menopoz devriyle birlikte bedende birtakım hormonlarında azalmasıyla bu devri sıkıntı ve ağır bir biçimde geçirebilmektedir. Menopoz devrinde artık yumurtalıkların üretemediği dişilik hormonlarını böbrek üstü bezleri üretmektedir. Maruz kalınan uzun vadeli gerilimler boyunca daima kortizol üreten böbrek üstü bezleri menopoz devrinde artık dişilik hormonu üretemezler ve bu durum menopoz öncesi ve sonrasında bayanları epey şiddetli etkilemektedir. Bu sebeple gerilimi gerçek yönetmek bayanların menopoz periyotlarını daha sağlıklı ve rahat geçirmelerine imkan sağlamaktadır.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
