Yediklerimizi bedenimizin kullanabileceği besin unsurlarına çeviriyor. Protein, kan pıhtılaştıran faktörler, enzimler, hormonlar ve proteinlerin üretiminde rol oynuyor. Ve daha pek çok vazife üstleniyor. Yaşamsal ehemmiyete sahip olan karaciğerde bir ölçü yağ olması olağan bir durum ve sıhhati tehdit etmiyor. Lakin karaciğerdeki yağ oranı yüzde 5’in üzerine çıkarsa, ‘karaciğer yağlanması’ olarak tanımlanıyor.
Dünyada en sık görülen kronik karaciğer hastalığı olan karaciğer yağlanmasının en kıymetli nedeni, günümüzün kıymetli bir toplumsal sorunu olan, obezite. Ortalama 84 milyon nüfusu olan ülkemizde de yaklaşık 20 milyon kişinin karaciğerinde yağlanma sorunu olduğu iddia ediliyor. Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Emine Köroğlu, siroza dönüşünceye dek belirti vermemesi nedeniyle karaciğerin ‘sinsi hastalığı’ olarak belirtilen karaciğerde yağlanmanın erken periyotta tedavi edilmesinin yaşamsal kıymet taşıdığını belirterek, “Bu nedenle olağandan fazla kilosu, diyabet hastalığı, kolesterol yüksekliği yahut insülin direnci olan hastaların kan analizleri ve ultrasonografinin yanı sıra gereksinim halinde karaciğerdeki yağlanma ile fibrozis evresini gösteren fibroscan tetkiklerini yaptırmaları son derece değerli. Çünkü hastalığa erken teşhis konulduğunda uygulanan tedaviler sayesinde siroza, münasebetiyle organ yetmezliği ile karaciğer kanserine dönüşmesi önlenebiliyor” dedi.
Kalıcı hasarlar bırakmasın
Fazla alkol tüketimi karaciğer yağlanmasında değerli bir risk faktörü olsa da, her yağlanmanın nedeni olmuyor. Münasebetiyle karaciğerde yağlanma; ‘alkole bağlı’ ve ‘alkole bağlı olmayan’ karaciğer yağlanması olarak 2 kümeden oluşuyor. Alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması da ‘basit yağlanma’ ve NASH (non alkolik steatohepatit) olmak üzere tekrar 2 kümeye ayrılıyor. NASH fazla kilolu, diyabet yahut insülin direnci olan şahıslarda görülen karaciğerde yağ birikmesi durumu olarak tanımlanıyor. Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Emine Köroğlu, kolay yağlanmanın genelde değerli bir sıhhat meselesine yol açmadığını belirterek, şöyle konuştu:
“NASH ise yağlı karaciğer hastalığının önemli çeşididir. Bu hastalarda karaciğer hücrelerinde yağlanmanın yanında iltihap hücrelerinde artış oluyor. Vakitle fibrozis dediğimiz nedbe dokusunda da artış görülüyor. Bu doku arttıkça olağan işlev gören karaciğer hücresi azalıyor. Bunların sonucunda siroza dönüşebiliyor. Kalıcı bir hastalık olan siroz da ilerleyerek organ yetmezliğine yahut karaciğer kanserine neden olabiliyor.”
Genelde belirti vermese de…
Karaciğerde yağlanma genelde belirti vermemekle birlikte nadiren halsizlik, karnın sağ üst kısmında hafif bir ağrı yahut dolgunluk hissine yol açabiliyor. Bu nedenle hastalık sıklıkla öteki bir sıhhat sorunu nedeniyle başvurulan laboratuvar tetkikleri, ultrason, tomografi yahut manyetik rezonans (MR) yollarıyla tesadüfen tespit ediliyor.
Sağlıklı beslenin, tertipli yürüyüş yapın
Karaciğer yağlanmasına erken devirde teşhis konulduğunda hayat alışkanlığında yapılan düzenlemeler ve ilaç tedavisiyle hastalığın ‘siroza’ dönüşümü önlenebiliyor. En tesirli tedavi formülleri ise kilo kaybı ve fizikî aktivite oluyor. Gastroentereloji Uzmanı Doç. Dr. Emine Köroğlu, “Dolayısıyla sağlıklı beslenmek ve nizamlı antrenman yapmak karaciğer yağlanmasında büyük ehemmiyet taşıyor. Bunun için Akdeniz tipi beslenmeyi ve mümkünse her gün 45’er dakika yürüyüş yapmayı alışkanlık edinin” diyerek şunları söyledi:
“Ayrıca kilo alımını önlemek için alkol tüketmemeli, hazır meyve suları ile gazlı içeceklerden kaçınmalısınız. Fazla kilolar verildiğinde NASH ile alakalı olan tip 2 diyabet, insülin direnci, hiperlipidemi, hipertansiyon, kalp damar hastalıkları ve obezitenin denetimi de kolaylaşıyor. Lakin kilo kaybınız kademeli olmalı, örneğin haftada en fazla 1,5 kilo vermelisiniz. Çünkü süratli kilo vermek de karaciğerde yağlanmayı artırabiliyor.”
Karaciğer yağlanmasına neden olan 6 etken
– Fast food tipi beslenme ve fizikî aktivite azlığı nedeniyle gelişen obezite
– Süratli kilo vermek
– Diyabet hastalığı yahut insülin direnci
– Kan kolesterol seviyelerinde yükseklik
– Tiroit bezinin az çalışması
– Kullanılan kimi ilaçlar
