Karaciğerdeki sinsi tehlikeye dikkat

Yediklerimizi bedenimizin kullanabileceği besin hususlarına çeviriyor… Protein, kan pıhtılaştıran faktörler, enzimler, hormonlar ve proteinlerin üretiminde rol oynuyor… Ve daha pek çok misyon üstleniyor. Yaşamsal değere sahip olan karaciğerde bir ölçü yağ olması olağan bir durum ve sıhhati tehdit etmiyor. Lakin karaciğerdeki yağ oranı yüzde 5’in üzerine çıkarsa, ‘karaciğer yağlanması’ olarak tanımlanıyor.

Dünyada en sık görülen kronik karaciğer hastalığı olan karaciğer yağlanmasının en değerli nedeni, günümüzün değerli bir toplumsal sorunu olan, obezite. Hasebiyle obezitenin artışına paralel olarak karaciğer yağlanması da giderek yaygınlaşıyor. O denli ki ülkemizde her 4 şahıstan birinde, alkolden kaynaklanmayan karaciğer yağlanması tespit ediliyor. Bu nedenle ortalama 84 milyon nüfusu olan ülkemizde yaklaşık 20 milyon kişinin karaciğerinde yağlanma sorunu olduğu kestirim ediliyor. Acıbadem International Hastanesi Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Emine Köroğlu, siroza dönüşünceye dek belirti vermemesi nedeniyle karaciğerin ‘sinsi hastalığı’ olarak belirtilen karaciğerde yağlanmanın erken devirde tedavi edilmesinin yaşamsal ehemmiyet taşıdığını belirterek, “Bu nedenle olağandan fazla kilosu, diyabet hastalığı, kolesterol yüksekliği yahut insülin direnci olan hastaların kan analizleri ve ultrasonografinin yanı sıra gereksinim halinde karaciğerdeki yağlanma ile fibrozis evresini gösteren fibroscan tetkiklerini yaptırmaları son derece değerli. Çünkü hastalığa erken teşhis konulduğunda uygulanan tedaviler sayesinde siroza, hasebiyle organ yetmezliği ile karaciğer kanserine dönüşmesi önlenebiliyor” diyor.

Kalıcı hasarlar bırakmasın

Fazla alkol tüketimi karaciğer yağlanmasında değerli bir risk faktörü olsa da, her yağlanmanın nedeni olmuyor. Hasebiyle karaciğerde yağlanma; ‘alkole bağlı’ ve ‘alkole bağlı olmayan’ karaciğer yağlanması olarak 2 kümeden oluşuyor. Alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması da ‘basit yağlanma’ ve NASH (non alkolik steatohepatit) olmak üzere yeniden 2 kümeye ayrılıyor. NASH fazla kilolu, diyabet yahut insülin direnci olan bireylerde görülen karaciğerde yağ birikmesi durumu olarak tanımlanıyor. Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Emine Köroğlu, kolay yağlanmanın genelde kıymetli bir sıhhat sıkıntısına yol açmadığını belirterek, “NASH ise yağlı karaciğer hastalığının önemli çeşididir. Bu hastalarda karaciğer hücrelerinde yağlanmanın yanında iltihap hücrelerinde artış oluyor. Vakitle fibrozis dediğimiz nedbe dokusunda da artış görülüyor. Bu doku arttıkça olağan işlev gören karaciğer hücresi azalıyor. Bunların sonucunda siroza dönüşebiliyor. Kalıcı bir hastalık olan siroz da ilerleyerek organ yetmezliğine yahut karaciğer kanserine neden olabiliyor” diyor.

Genelde belirti vermese de…

Karaciğerde yağlanma genelde belirti vermemekle birlikte; nadiren halsizlik, karnın sağ üst kısmında hafif bir ağrı yahut dolgunluk hissine yol açabiliyor. Bu nedenle hastalık sıklıkla öteki bir sıhhat sorunu nedeniyle başvurulan laboratuvar tetkikleri, ultrason, tomografi yahut manyetik rezonans (MR) prosedürleriyle tesadüfen tespit ediliyor.

Sağlıklı beslenin, nizamlı yürüyüş yapın

Karaciğer yağlanmasına erken devirde teşhis konulduğunda hayat alışkanlığında yapılan düzenlemeler ve ilaç tedavisiyle hastalığın ‘siroza’ dönüşümü önlenebiliyor. En tesirli tedavi sistemleri ise kilo kaybı ve fizikî aktivite oluyor. Gastroentereloji Uzmanı Doç. Dr. Emine Köroğlu,“Dolayısıyla sağlıklı beslenmek ve tertipli antrenman yapmak karaciğer yağlanmasında büyük değer taşıyor. Bunun için Akdeniz tipi beslenmeyi ve mümkünse her gün 45’er dakika yürüyüş yapmayı alışkanlık edinin” diyerek, şöyle devam ediyor: “Ayrıca kilo alımını önlemek için alkol tüketmemeli, hazır meyve suları ile gazlı içeceklerden kaçınmalısınız. Fazla kilolar verildiğinde NASH ile bağlantılı olan tip 2 diyabet, insülin direnci, hiperlipidemi, hipertansiyon, kalp damar hastalıkları ve obezitenin denetimi de kolaylaşıyor. Fakat kilo kaybınız kademeli olmalı, örneğin haftada en fazla 1,5 kilo vermelisiniz. Çünkü süratli kilo vermek de karaciğerde yağlanmayı artırabiliyor”