MERT İNAN- Bursa’nın Yenişehir ilçesi sonlarındaki tarım yerlerini takım, biçen mevsimlik tarım personellerinin hayat şartları, yürek burkuyor. Mevsimlik tarım emekçilerinin büyük kısmı Şanlıurfa, Bingöl, Diyarbakır, Muş üzere doğu vilayetlerinden Bursa’nın yolunu tutarken, çok sayıda Suriyeli sistemsiz göçmende tarlalarda çalışarak geçimini sağlamaya çalışıyor. Aylarca çadırlarda yaşamak zorunda kalan mevsimlik tarım çalışanları ortasında çocuklar da bulunuyor.
Çavuşa çalışıyorlar
Bursa Su Kollektifi aracılığıyla irtibat kurduğumuz mevsimlik tarım çalışanları, ‘işimizden oluruz’ kaygısıyla açık kimliklerini gizleyerek karşı karşıya oldukları güüç şartları anlattı.
Şanlıurfa’dan geldiği söyleyen ve ismini Murat olarak söyleyen mevsimlik tarım emekçisi yaşadıklarını anlatırken, çavuş ismi verilen aracılardan dem vurarak: “4 yıldır Yenişehir’e çalışmaya geliyoruz. Bizler, tarla sahiplerini tanımayız. Çavuşlar aracıdır. Olağanda yevmiyemiz 220 lira lakin çavuşlar, her birimizden 50 lira günlük para alıyor. Çavuşlar resmen sırtımızdan geçiniyorlar. Yenişehir’de kiralık daire bulmak istesek karşımıza tekrar çavuş pürüzü çıkıyor. Birçoğu kiralık dairelerde yaşarken, bizler yazın kavurularak, sonbahar da üşüyerek yaşamaya çalışıyoruz. Çavuşlar çadırlara elektrik çizgilerinden hat çekiyorlar lakin faturadan fazlasını bizden tahsil ediyorlar. Hiç olmazsa elektrik, su parası olmasın istiyoruz. Çadır yerine tuvaleti, banyosu prefabrik meskenler yapılsa rahat ederiz lakin bize ırgat gözüyle baktıklarından yazgımız değişmiyor” diye konuştu.
Titreyerek banyo
Şanlıurfa’dan 7 kişilik ailesi ile Yenişehir’e geldiğini belirten ve ismini Cemal olarak söyleyen bir başka mevsimlik tarım çalışanı de “Ailem 7 kişi. Oğlum ortaokul 8.sınıfa gitmesi gerekirken, bu yıl gönderemedim. Çadırlarda soğuktan yatamaz haldeyiz. Çavuşlara elektrik parası ödemek zorunda kalıyoruz. Her birimizden, günde 50, 60 lira kesinti yapıyorlar. Suyumuzu genelde artezyen kuyularından çekmeye çalışıyoruz. Banyo deseniz derme çatma çadırların içinde titreyerek yıkanmaya çalışıyoruz. Yanlışsız düzgün sobamız bile yok. Bir yandan da aylık kira ödemediğimiz için kendimizi şanslı sayıyoruz. 7 nüfusa bakmak için hepimizin çalışması gerekiyor. Büyük kızım ve oğlum bu yıl okula başlayamadı. Zira bu yıl sıhhatim tek başıma çalışmama el vermiyor. da mecburen çalışıyor. Ömür şartlarım güzelleştirilsin istiyoruz” dedi.
11’inci yüzyıl gibi
Bursa Su Kollektifi Sözcülerinden Habib Göbelez, 2022’de adeta 11.yüzyıl hayat kurallarına zorlanan personellerin mağdur olduğun belirterek, “Hiçbir toplumsal garantileri olmayan mevsimlik tarım personelleri geçen sene brüt 130 tl gündelik ile çalışırken bu sene brüt 220 lira alıyorlar. Kayıt dışı bir piyasada, 220 liralık karın her 50 lirasına ise çavuş denilen ortacılar tarafından el konuluyor. Emekçilerden ayrıyeten elektrik, su parası ismi altında para toplanıyor. Valiliklerce, mevsimlik tarım personellerinin ağır olarak çalıştığı yerlerde; eğitim ve toplumsal faaliyetleri ile personellerin temel gereksinimlerini giderebilecekleri ortak kullanım alanları yapılmalı. Aslında Başbakanlık Mevsimlik Tarım Çalışanları Genelgesi uygulansa sıkıntılar bitecek. Ayrıyeten süreksiz yerleşim alanlarına su ve elektrik hizmeti verilmesine ait abonelik ve kullanım bedelleri yatırım izleme ve uyum başkanlıkları ile vilayet özel yönetimleri bütçelerine Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığınca aktarılan ödeneklerden karşılanmalı. Personellerin birçoğu tuvalet gereksinimlerini çukur kazarak gidermeye çalışıyorlar. Bu insanlara hiç olmazsa minimum seviyede muhtaçlıklarını giderecekleri altyapı ve barınma imkanlar sağlanmalı” bilgilerini paylaştı.
Bölgede 4 binden fazla mevsimlik tarım çalışanının çalıştığı belirtilirken, havaların soğumasıyla çadırlardaki ömür kuralları da gün geçtikçe şiddetli hale gelmiş.
