Yakın Doğu Üniversitesi’nin geliştirdiği yapay zeka algoritmaları, COVID-19 PCR testlerini tahlil ederek kısa müddette teşhis koyabiliyor. Tecrübeli moleküler mikrobiyoloji uzmanları tarafından yüzde 100 doğrulukla çalıştığı belirlenen sistem, PCR sonuçlarını; olumlu, düşük müspet, negatif ve bilinmeyen olarak kategorize edebiliyor.
COVID-19’un teşhisinde altın standart kabul edilen PCR testlerinin sonuçlarının tahlil edilmesi, sebep oldukları yoğunluk nedeniyle pandemi müddetince tüm dünyada sıhhat sistemlerini hayli zorlamıştı. Kısa müddette sonuç alınabilmesi için bilhassa laboratuvar çalışanı üzerinde çok büyük bir yük oluşturan PCR testlerin sonuçlarının belirlenmesi tıpkı vakitte tecrübeli işçi gerektiriyor.
Yakın Doğu Üniversitesi’nin geliştirdiği yapay zeka algoritmaları ise PCR test datalarını PCR aygıtlarına entegre edilebilen bir arayüz ile tahlil ederek, test sonucunun insan müdahalesine gerek kalmadan saniyeler içerisinde belirlenmesini sağlıyor.
Yakın Doğu Üniversitesi Rektör Vekili Prof. Dr. Tamer Şanlıdağ, DESAM Araştırma Enstitüsü araştırmacılarından, Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Buket Baddal ile Milletlerarası Kıbrıs Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Emre Özbilge’nin birlikte tasarladığı çalışma, COVID-19 PCR testlerinin tahlili ve raporlama süreçlerini kısaltarak hastaların izolasyon ve tedavi süreçlerinin süratle başlatılması açısından büyük kıymet taşıyor. Geliştirilen yapay zeka uygulaması, gelecekte yaşanabilecek muhtemel salgınlarda da kullanılabilecek.
PCR sonuçlarını müspet, düşük olumlu, negatif ve belgisiz olarak kategorize edebiliyor
Geliştirilen derin öğrenme algoritması ile PCR aygıtından alınan floresan ışıma dataları, her bir hasta için, evvelden eğitilen programa yükleniyor. Yüzlerce hastanın PCR sonucu ile eğitilen yapay zeka sistemi, hasta örneklerine ilişkin grafikleri tanımlayıp sonucunu saniyeler içinde verebiliyor.
Yakın Doğu Üniversitesi’nde çok katmanlı hudut ağı modeli kullanılarak geliştirilen yapay zeka sistemi, PCR datalarını laboratuvar işçisi olmadan müspet, düşük olumlu, negatif yahut bilinmeyen olarak kategorize edebiliyor. Belgisiz sonuç durumunda sistem, işçiye hasta örneğinin tekrar çalışılması gerektiği ikazını veriyor.
Geliştirme etaplarında tecrübeli moleküler mikrobiyoloji uzmanları tarafından sağlaması yapılan sistem, yüzde 100 doğruluk oranı ile sonuç verebiliyor. Sistem sayesinde örnek akışının çok ağır olduğu pandemi devirlerinde, laboratuvar işçisinin iş yükünün azaltılarak çalışanın verimli kullanılmasının sağlanması amaçlanıyor.
Geliştirilen yapay zeka sistemi, Portekiz’de gerçekleştirilen 32. Avrupa Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Kongresi’nde bilim dünyası ile paylaşıldı
Bu yıl 32’si Portekiz’de düzenlenen ve Avrupa’nın en büyük mikrobiyoloji kongresi olan Avrupa Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Kongresi (ECCMID)’de Doç. Dr. Buket Baddal tarafından sunulan çalışma, mikrobiyoloji topluluğu tarafından büyük ilgi ile karşılandı. Enfeksiyon hastalıkları ve mikrobiyoloji alanındaki uzmanları bir ortaya getiren kongrede, yeni teknolojilerin tartışıldığı “COVID-19 Teşhisi: Yeni ve Daha Yeni” oturumunda sunulan çalışma farklı patojenlere uygulanabilmesi ve tüm dünyadaki laboratuvarlara entegre edilebilmesi açısından bilim insanları tarafından beğeni aldı.
Yapılan çalışma itibarlı yayınevlerinden Multidisciplinary Digital Publishing Institute’e ilişkin “Applied Sciences” mecmuasının Ekim 2022’de yayımlanan “Uygulamalı Yapay Zeka” özel sayısında da yer alarak tüm bilim topluluğu ile paylaşıldı.
Prof. Dr. Tamer Şanlıdağ: “PCR test sonuçlarını yüzde 100’lük bir doğruluk oranı ile belirleyen yapay zeka uygulamamız, bilim dünyasından ağır ilgi gördü.”
Yakın Doğu Üniversitesi Rektör Vekili Prof. Dr. Tamer Şanlıdağ ise COVID-19 sürecinde birinci günden itibaren çok taraflı bir halde bilimsel araştırmalar yürüttüklerini söyleyerek, “Üniversitemiz bünyesinde bilim insanlarımızın yürüttüğü çalışmaları, COVID-19 sürecinin daha tesirli bir biçimde yönetilmesine imkan sağlayacak eserlere dönüştürürken çalışmalarımızın sonuçlarını da bilimsel makalelerle bilim dünyası ile paylaşmaya devam ettik” tabirini kullandı.
Yakın Doğu Üniversitesi bilim insanlarının COVID-19 sürecinde, dünyanın önde gelen bilim yayınlarında 375 makale yayımladığını hatırlatan Prof. Dr. Şanlıdağ, “PCR testlerini tahlil ederek sonuçlarını yüzde 100’lük bir doğruluk oranı ile belirleyen yapay zeka uygulamamızı da, Portekiz’de düzenlenen Avrupa Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Kongresi’nde bilim dünyası ile paylaştık. Tıpkı vakitte çalışmamızı, Applied Sciences mecmuasının ‘Uygulamalı Yapay Zeka’ özel sayısında yayımladık” tabirini kullandı.
Doç. Dr. Buket Baddal: “Geliştirdiğimiz yapay zeka algoritmaları ile ileride karşımıza çıkabilecek salgın hastalıklara hazırlıklı olacağız.”
DESAM Araştırma Enstitüsü araştırmacılarından, Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Buket Baddal ise COVID-19 pandemisi ile birlikte ağır bir halde hayatımıza giren PCR testlerinin enfeksiyon hastalıklarına yol açan birçok patojenin tanımlanmasında da kullanıldığını söyleyerek, “Geliştirdiğimiz yapay zeka uygulaması, ileride ortaya çıkabilecek yeni enfeksiyon hastalıkları etkenlerinin ve pandemilere yol açabilecek virüslerin teşhisinde da kullanılabilecek” sözünü kullandı. Doç. Dr. Baddal, “COVID-19 pandemisi ile sıhhat sistemlerinin bu üzere salgınlara ne kadar hazırlıksız olduğu ortaya çıkmıştı. Geliştirdiğimiz yapay zeka algoritmaları ile ileride karşımıza çıkabilecek salgın hastalıklara hazırlıklı olacağız. Hastalığın teşhisini erken koyarak, bu şahısları erken izole edip hastalığın toplumda yayılmasını önleyebiliriz” halinde konuştu.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
