İnme (felç) dünyada ve ülkemizde kalıcı sakatlık ile hayati risk nedenleri ortasında birinci sıralarda yer alıyor. İnme geçiren bireylerde ansızın ortaya çıkan bir tarafta güçsüzlük, uyuşma yahut konuşma zorluğu en sık görülen belirtiler ortasında bulunuyor. İnme belirtileri bazen geri dönüşlü olabilirken, bu rahatsızlığa hakikat müdahale edilmediğinde sıklıkla kalıcı hasar oluşabiliyor. Fakat erken müdahale, felcin kalıcı hale gelmesini önleyebilir. İnme geçiren bir hastada belirtiler ortaya çıktıktan sonra birinci 6 saatte tedaviye başlanması bilhassa damar tıkanıklığına bağlı ortaya çıkabilecek hasarın düzeltilebilmesi açısından büyük kıymet taşıyor. Bu yüzden inme belirtileri görülen şahısların vakit kaybetmeden sıhhat kuruluşuna götürülmesi ve inme tedavisine süratle başlanması gerekiyor. Memorial Antalya Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Elif Sarıönder Gencer, 29 Ekim Dünya İnme Günü nedeniyle inme (felç) hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
İnme hastalığını tanıyın
İnme (felç) beynin ne kadar mühletle kan akışından mahrum olduğuna ve hangi kısmın etkilendiğine bağlı olarak, kimi bölgelerde süreksiz yahut kalıcı sakatlıklar yaşanması durumu olarak söz edilmektedir. İnme (felç), bedende vasküler (damarsal) olaylara bağlı ani gelişen fokal nörolojik belirtiler için kullanılır. İnme sonrası kişi birçok işi yapmada yakınlarına bağımlı hale gelebilir. Ayrıyeten inme en fazla işlev kaybına, öteki bir deyişle kalıcı engelliliğe yol açan hastalıklar ortasında birinci sıralarda yer almaktadır ve hayat kalitesini olumsuz istikamette etkilemektedir. İnmenin iki çeşidi vardır. Bunlar damar tıkanıklığına bağlı iskemik inme yahut kan damarı sızıntısına bağlı hemorajik inmedir. Birtakım hastalarda beyefendisine giden kan akışının süreksiz olarak kesilmesi ile oluşan kalıcı belirtilere neden olmayan süreksiz iskemik atak ortaya çıkar.
Kadınlarda daha çok görülüyor
55 yaş üzeri şahısların, gençlere kıyasla inme mümkünlüğü daha yüksektir. Erkeklerde inme riski de bayanlara oranla daha yüksek seyretmesine karşın bayanlarda inmeden ötürü vefat oranları erkeklerden fazladır. Östrojen içeren doğum denetim haplarının yahut hormon tedavilerinin kullanılması felç riskini artırır. Fazla kilolu ya da obezite hastası olmak, fizikî hareketsizlik, sigara yahut uyuşturucu kullanımı inme geçirme riskini artırabilir. Tıbbi olarak inme için yüksek riskli hastalıklar ortasında; hipertansiyon, hiperlipidemi, diyabet, kalp yetmezliği, atrial fibrilasyon üzere kalp ritim bozuklukları, obsrüktif uyku apnesi sayılabilir.
Belirtileri anlamak büyük değer taşıyor
Öncelikle hastanın inme geçirdiğini anlamak çok kıymetlidir. Bir kişi yahut etrafındaki biri felç geçiriyorsa, belirtilerin başladığı vakte da dikkat edilmesi gerekir. Zira bu hastalıkta tedaviden en çok yarar gören hasta kümesi belirtiler başladıktan sonra birinci saatlerde tedavi edilenlerdir.
Bir bireyde ansızın ortaya şu belirtiler varsa inmeden şüphelenilmesi gerekir;
- Yüzde kayma
- Konuşmada bozulma
- Aynı taraf kol ya da bacakta güçsüzlük
- Çift görme
- Ani görme kaybı
Belirtilerden bir yahut birkaçının görülmesi durumunda vakit kaybetmeden acil tıbbi yardım için arama yapmak gerekir. Semptomların değişip değişmeyeceğini görmek ismine vakit kaybetmemek kıymetlidir. İnme için her dakika, her saniye büyük değer arz etmektedir. İnme ne kadar uzun müddet tedavi edilmezse, beyin hasarı ve sakatlık potansiyeli de o ölçüde artar.
Zaman kaybetmeden tedaviye başlanması gerekiyor
Akut inmeli hastanın kıymetlendirilmesi ve tedavi planlamasında görüntüleme tetkikleri olmazsa olmazdır. Akut inmeli hastanın beyin görüntülemesi için en sık kullanılan formül “kontrastsız Beyin Bilgisayarlı Tomografisi (BBT)”dir. Bu süreç kolay ulaşılabilir oluşu, süratli ve kısa müddette çekim yapılabilmesi, kanamayı dışlamak için kâfi oluşu ve MRG çekilmesinin uygun olmadığı hadiselerde da uygulanabilmesi nedeniyle avantajlıdır.
Girişimsel usulle pıhtı çıkarılabiliyor!
Erken müdahale felcin kalıcı olmasını önleyebilir. Hastaya ne kadar erken müdahale edilirse, felcin düzelme talihi da o kadar fazla olacaktır. İdeali, hastanın birinci birkaç saat içinde tedavisinin yapılabilmesidir. Birinci 4-5 saatte ilaçlı pıhtı eritici tedavi, yani tromboliz tedavisi yıllardır hastalara uygulanabilmekteyken, 2015 yılından beri birinci 6 saat içinde de anjiyografik pıhtı çıkarma (trombektomi) tedavisinin faydası kanıtlanmıştır. Birinci 6 saatte uygulanan anjiyografik pıhtı çıkarma tedavisi çok değerlidir zira tedavi edilen 4 hastanın 1’i büsbütün eski sıhhatine ve hayatına dönebilmektedir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
