İzmir’de, Büyükşehir Belediyesi’nin ilgili daire başkanlıkları, toplu ulaşım kuruluşları, kentteki kamu kurumları ile ferdi toplu nakliyecilik kuruluşlarının temsilcilerinden oluşan Ulaşım Uyum Merkezi (UKOME), son toplantısında da toplu ulaşım tarifesinde yapılmak istenen güncellemeyi oy çokluğuyla reddetti. Son üç yılda akaryakıt maliyetinin üç kat, elektrik maliyetinin ise beş kat arttığına dikkat çeken İzmir Büyükşehir Belediyesi, UKOME kararını mahkemeye taşıyacağını duyurdu.
İzmir Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Uyum Merkezi (UKOME), üç unsurluk gündemle toplandı. 2022-2023 Eğitim Öğretim Yılı’nda uygulanması önerilen öğrenci taşıma fiyat tarifesi oy çokluğuyla; İzmir Minibüsçüler Esnaf Odası üyesi taşımacıların fiyat tarifelerinin güncellenmesi talebi oybirliğiyle kabul edildi. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin, toplu ulaşım tarifelerinin güncellenmesi talebi ise geçen ayki toplantıda olduğu üzere tekrar oy çokluğuyla reddedildi.
Toplantıya başkanlık eden İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer, Büyükşehir’in, UKOME hakkında “hakkın berbata kullanımının tespiti davası” açacağını duyurdu. Artan akaryakıt ve güç maliyetlerine karşın aylardır tarife artışı yapılmaması nedeniyle büyük ölçüde kamu ziyanına uğrayan İzmir Metro AŞ, İZDENİZ ve İZULAŞ idareleri de UKOME kararının iptali davası açacak. Kamu ziyanının en büyük boyutta olduğu ESHOT Genel Müdürlüğü de bu davaya müdahil olacak.
Başkan Soyer göz nazaran göre kamu ziyanı yaratıldığına dikkat çekti, “Buna daha fazla seyirci kalmayacağız” dedi. Ret oyu kullanan kurum temsilcileri tarafından lisana getirilen, “30 büyükşehir ortasında en yüksek fiyatın İzmir’de olduğu” argümanının gerçek dışı olduğunu belirten Lider Soyer, karşılaştırmanın üç büyük kent ortasında yapılması gerektiğini vurguladı. Lider Soyer, toplam sınır uzunluğu 5-6 km’yi bulmayan kentlerle çok uzun uzaklıklarda nakliyecilik yapılan üç büyük kentteki maliyetlerin kıyaslanamayacağını söyledi.
Lider Tunç Soyer şöyle devam etti:
Sübvansiyon 4 milyar TL’yi bulacak
“İzmir Büyükşehir Belediyesi halkın menfaatlerini korumakla vazifelidir. Biz de tam olarak bu türlü yapıyoruz. Türkiye’de şayet akaryakıta yüzde 266 artırım yapılmışsa ve İzmir Büyükşehir Belediyesi toplu ulaşımda bu artırımın gereğini yerine getirerek bir fiyat belirleyemiyorsa o takdirde ortaya çıkacak ziyan İzmir halkının zararıdır. Kamusal toplu nakliyat hizmeti, isminden da anlaşılacağı üzere kâr maksatlı değildir. Daima ziyan eder. Ortadaki farkı Büyükşehir Belediyesi sübvanse eder. Lakin gelinen noktada, yalnızca bu yıl Büyükşehir’in toplu ulaşım hizmetinin devamlılığı için harcayacağı para, 4 milyar TL’ye dayanmıştır. Bu, Büyükşehir bütçesinin neredeyse yarısı demektir. Bizim yapmamız gereken, halkın beklediği öteki hizmetler ne olacak? Onlar hangi kaynakla yapılacak.”
TCDD’nin dikkat çeken çelişkisi
Ekonomik tablonun ortada olduğunu, tarife artışının hayati bir gereklilik haline geldiğini belirten Lider Soyer, “Devletin resmi kurumları ne kadar devletse, İzmir Büyükşehir Belediyesi de o kadar devlettir. Biz de kamuyuz, biz de kamu kaynaklarını en verimli biçimde kullanmakla mükellefiz. Bugün, toplu nakliyat hizmeti yapan TCDD’nin, yılbaşından bu yana bilet fiyatlarını 155-156 artırdığını görüyoruz. Tıpkı TCDD’nin UKOME’deki temsilcisi, ‘Halkın faydasına değil’ diyerek kent içi toplu ulaşım tarifesinin artışına ret oyu veriyor. TCDD hizmetlerinde niçin halk faydası gözetilmiyor o halde? TCDD trenlerine daha yeni artırım yapıldı. 110 kilometrelik Ödemiş-Basmane sınırında bilet fiyatı 35 TL oldu. Tıpkı uzunluğa sahip İZBAN’da bilet fiyatı ise 21 TL’dir. Bu çelişkileri sevgili İzmirliler değerlendirsin” diye konuştu.
“Siyasi farklılıklar düşmanlığa dönüşmemeli”
UKOME’deki kurum temsilcilerine bir sitemi olamayacağını bilhassa vurgulayan Lider Tunç Soyer, “Temsil ettikleri kumandanları, daire liderleri, genel müdürleri var. Aslında bir siyasi iradeyi temsil ediyorlar. Ancak onlardan rica ediyorum. Amirlerine lütfen şunu iletsinler: Farklı siyasi görüşlerimiz olabilir, çok olağan. Buna hürmet duyuyorum. Fakat bu siyasi görüş farklılıklarının bir düşmanlığa dönüşüyor olması çok üzücü. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin acze düşmesi, toplu ulaşım yapamayacak noktaya gelmesi, bu kentte yaşayan tüm kurumlar için çok büyük bir zafiyet manasına gelir. Buna müsaade verilmemeli. Büyükşehir Belediyesi, bu ülkede yaşanan artırımlardan, ekonomik bilgilerden, hayat pahalılığından, enflasyondan muaf değil! Daha ne kadar dayanmasını bekliyorsunuz belediyenin? İzmir Büyükşehir Belediyesi&rs quo;nin bir düşman kuruluş olmadığını, bu memleketin, devletin bir kesimi olduğunu ve hizmetin sürdürülebilirliğinin sağlanmasının bir mecburilik olduğunu rica ediyorum üstlerinize, amirlerinize iletin” sözlerini kullandı.
Son kelamlar İzmir halkına
Toplantı çıkışında bir kıymetlendirme yapan Lider Soyer, yaşanan durumdan artık İzmirlilerin bilgisi olması gerektiğini vurguladı ve kelamlarını şöyle tamamladı:
“Kimse artırım yapmak istemez. Biz de istemeyiz. Neden benim vatandaşım enflasyon ortamında yaşasın? Neden artırım yağmuru altında inim inim inlesin? Bunları kim ister? Lakin ne yazık ki berbat yönetilen bir iktisadın getirdiği acı sonuçlarla karşı karşıyayız. Sevgili hemşehrilerim şunu bilsin. Yarın hükümetin kentteki temsilcileri çıkacak, bu mevzu üzerinden siyaset yapacak. ‘Biz halkı düşünüyoruz; o yüzden de toplu ulaşıma artırım yaptırmıyoruz. Soyer artırım yapmak istiyor” diyecekler. Bu fikirlerinde samimi olsalar, aylardır bu ülke artırım yağmuru altında olur muydu? Bu bahis siyaset sıkıntısı değildir. Mevcut ekonomik koşullar ışığında, artan maliyetler nedeniyle, toplu ulaşım hizmetinin ve Büyükşehir’in öteki tüm hizmetlerinin sürdürülebilirliği için artış yapmak zorundayız. Bahsettiğimiz artış, akaryakıta, güce yılbaşından bu yana gelen yüzde 100&rsquo ;den fazla oranlarda da değil üstelik. Biz, aylardır toplu ulaşım tarifesinde yüzde 30-40’lık artışı yapamaz durumdayız. Siyasi saiklerle kilitlenmiş durumdayız. Hakkımızı, İzmirlilerin hakkını mahkemede arayacağız. Takdiri hemşehrilerime bırakıyorum.”
İzmir Büyükşehir Belediyesi toplu ulaşımda gelinen tabloyu özetleyen bir notu da kamuoyunun bilgisine sundu.
Yolcu başına sübvansiyon ayda 508 TL
İzmir Büyükşehir Belediyesi, Lider Tunç Soyer’in vazifeye başladığı Mart 2019’dan bu yana ekonomik ve konforlu toplu ulaşım için de yatırımlarına sürat kesmeden devam etti.
Başkan Soyer’in talimatıyla hayata geçirilen Halk Taşıt uygulaması ile sabah ve akşam belli saat dilimlerinde 50 indirimli toplu ulaşım imkânı sağlandı. Aktarma mühleti 90 dakikadan 120 dakikaya çıkarıldı.
Bu süreçte; yapılan tüm yeni toplu ulaşım tarifeleri, hükümetin açıkladığı temel göstergelerin altında artış oranları ile belirlendi. Nisan 2019’da 3 TL olan tam biniş fiyatı, bugün itibariyle 6,5 TL’dir.
Gelen artırım oranları çok yüksek
Nisan 2019’dan bu yana; akaryakıtta 266, elektrikte 531, TÜFE de 152, ÜFE de 312, Dolar kurunda 228, Euro kurunda 185 artış oldu.
Bu süreçte, yani son 3,5 yılda toplu ulaşım tarifesindeki toplam artış oranı ise 117’dir.
Öğrenci biniş fiyatı ise Nisan 2019’da 1,80 TL iken bugün yalnızca 22 artışla 2,20 TL olarak uygulanmaktadır.
Ciro, akaryakıt maliyetini dahi karşılamaz oldu
ESHOT Genel Müdürlüğü’nden örnek vermek gerekirse; 2022 Ocak-Ağustos periyodunda tüm bilet gelirlerinden sağlanan hasılat, akaryakıt maliyetini dahi karşılamamaktadır. Bugün ESHOT’un aylık cirosu, akaryakıt maliyetinin lakin yüzde 57’sine denk gelmektedir. Metro ve tramvayda elde edilen biniş gelirlerinin tamamı ise yalnızca elektrik maliyetini karşılayabiliyor.
Büyükşehir’den her binişe 11,52 TL destek
İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı toplu ulaşım kuruluşları, fiyatlı ve indirimli biniş yapan yolcuların yanı sıra maddelerle belirlenmiş şahısları, birtakım meslek ve yaş kümelerini ‘ücretsiz’ taşımaktadır.
2019 yılında bir fiyatlı binişin maliyeti 5 TL idi. Bir fiyatlı binişten sağlanan hasılat 1,82 TL idi. İzmir Büyükşehir Belediyesi, ortadaki 3,18 TL’yi sübvanse ediyordu. Bugün itibariyle bir fiyatlı binişin maliyeti 14,64 TL oldu. Bir fiyatlı binişten sağlanan hasılat ise 3,13 TL. Hasebiyle İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yolcu başına dayanağı 262 artışla 11,52’TL’ye yükseldi.
Bir yolcunun, günde en az iki biniş yaptığı ve ayda ortalama 22 iş günü toplu ulaşım araçlarını kullandığı düşünüldüğünde; İzmir Büyükşehir Belediyesi bugün itibariyle her yolcu için ayda 506.88 TL sübvansiyon sağlamaktadır.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
